64 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Mine KAYA
63
madığı sonucuna varılmıştır.
61
Salandry-Bryk (2008) davasında ise,
hastanenin hastaya özel olarak bir hekim atayarak hizmet vermesi
durumunda, aydınlatma yükümlülüğünü hastanenin değil, bu he-
kimin yerine getireceğine ve aydınlatılmış rızanın onun tarafından
alınacağına karar verilmiştir.
62
2. AYDINLATMA ALACAKLISI
Aydınlatma alacaklısı kural olarak hastanın kendisidir.
63
Hasta
Hakları Yönetmeliği 15. maddesinde de bizzat hastanın aydınlatıla-
cağı kuralı kabul edilmiştir. Hastanın sürekli olarak ayırtım gücüne
sahip olmaması durumunda veli veya vasinin aydınlatılması gerekir.
Ancak ayırtım gücünün geçici olarak ve özellikle müdahaleyi gerek-
tiren olay nedeniyle( trafik kazası vb.) kaybı hallerinde zaruret hali
söz konusu olacağından aydınlatma gerekmeyebilir.
64
Hasta küçük
veya kısıtlı ise veli veya vasisinin aydınlatılması yanında, tıbbî mü-
dahaleye rıza gösterilmesi münhasıran şahsa bağlı bir hak olduğun-
dan tıbbî müdahalenin mahiyeti ve önemini, yarar veya zararlarını
serbestçe tartıp karar verme yetisine sahip hasta, küçük veya kısıtlı
da olsa bizzat aydınlatılmalıdır.
65
Kanuni temsilcinin müdahale anın-
da bulunamaması veya olmaması halinde rıza aranmayacağından,
zaruret hali nedeniyle aydınlatma yükümlülüğünden vazgeçilebi-
lecektir.
66
Hastanın aydınlatılma konusunda vekil ataması da Has-
ta Hakları Yönetmeliği 15/2.m. gereğince mümkündür.
67
Organ ve
doku naklinde hekimin, vericinin evli olması durumunda eşinin bu
karardan haberi olup olmadığını öğrenmesi ve öğrendiğini bir tuta-
nakla tespit etmesi gerekir. Bu durumda hekimin, vericinin müdaha-
le kararı konusunda, vericinin eşine bir bilgi verme ve geri dönüşüm
alma yükümlülüğü doğmaktadır. Gebelikte rahim tahliyesinde, tü-
zük gereği alınması gereken izin belgesinde eşin de izninin alınması
zorunluluğu getirilmiştir.
61
Moldoff, s.78.
62
Moldoff, s.53.
63
Ayan, s.82; Aşçıoğlu, s.40; Hakeri, s.127;Ozanoğlu, s.72.
64
Ayan, s.83.
65
Ayan, s.82; Aşçıoğlu, s.41; Ozanoğlu, s.72.
66
Ayan, s.83.
67
Hakeri, s.127.