63 / 477
Hekimin Hastayı Aydınlatma Yükümlülüğünden Kaynaklanan Taziminat Sorumluluğu
62
B. AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İCRASI
1. AYDINLATMA YÜKÜMLÜSÜ
Kural olarak aydınlatma yükümlüsü teşhis ve tedavi sözleşmesi-
nin tarafı olan ve hastaya tıbbî müdahaleyi uygulayacak olan hekim-
dir.
55
Teşhis ile müdahalenin ayrı hekimlerce yapılacağı ya da işbölü-
mü ile yerine getirileceği durumlarda birden fazla hekimin bulunması
halinde her bir hekim hastayı aydınlatmakla yükümlüdür.
56
Aydın-
latma yükümlülüğü altında olan hekim bu görevi başka bir hekime
bırakabilir.
57
Hekimlerin bir grup halinde müdahalede bulunmaları
halinde bu görev için bir hekimin sorumlu olarak tayini mümkün ola-
bileceği gibi
58
, ideal olan her bir hekimin kendi ihtisas alanında ay-
dınlatma yapmasıdır. Aydınlatma yükümlülüğünün ortadan kalktığı
hallerde hekimin aydınlatmanın yükümlüsü olduğu söylenemezse de,
bu hususun ispatı hekime aittir.
59
Yargıtay da aydınlatma yükümlüsünün, tıbbî müdahalede bulu-
nan hekim olduğunu birçok kararında vurgulamıştır.
60
Amerikan hukukunda, aydınlatma yükümlüsü müdahalede bu-
lunacak hekim ise de, hekimin bu yükümlülüğü başka birisine devre-
dip devredemeyeceği tartışılmıştır. Veith- O’brien davasında(2007),
mide ameliyatı yapacak hekimin aydınlatma ve rıza alma yüküm-
lülüğünü hastane personeline devrettiği ve aleyhine açılan davada
yükümlülüğün devredildiği savunması karşısında, hekim için hasta-
yı tam olarak aydınlatma ve rızasını alma yükümlülüğünün ortadan
kalkmadığı ve bu durumun hekimi bu yükümlülüklerden kurtar-
55
Ayan, s.81; Ozanoğlu, s.72; Şenocak, s.58; Aşçıoğlu, s.81; Hakeri, s.128.
56
Ayan, s.82; Şenocak, s.58-59; Aşçıoğlu, s.39.
57
Ayan, s.82; Aşçıoğlu, s.39; Hakeri, s.128.
58
Ayan, s.82; Aşçıoğlu, s.39.
59
Ayan, s.81-82.
60
Yargıtay 13.HD.’nin 05.04.1993 gün, 131/2741 sayılı ilamında “
Gerçekte de; doktor
hastasına uygun tedaviyi tavsiye etmek ve gerekli her türlü tedbirleri düşünüp, alarak işi
yapmak ve tamamlamak zorundadır. Özellikle, müdahale sırasında ameliyat tekniğinin,
halin icaplarının gerektiği bütün önlemleri almalı. bu tip sonuçlar nadir de görülebilecekse
hastayı aydınlatıp uyarmalı ve onun rızasını muhakkak surette almalıdır. Ameliyatın
rizikoları; muhtemel hasıl olacak sonuç ve komplikasyonlar hakkında yeterli derecede
davacının aydınlatıldığı ve ona rağmen ameliyata bilerek rıza gösterdiği davalı tarafından
savunulmamış ve kanıtlanılmamıştır”,
Naklen, Savaş, s.292.