66 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Mine KAYA
65
4. AYDINLATMANIN ŞEKLİ
Aydınlatmanın şekli hususunda, mevzuatımızda genel bir kural
olmadığından şekil serbestisinin varlığı kabul edilmelidir
75
O halde
aydınlatma, yazılı, sözlü ya da hem yazılı hem sözlü olabilir.
Yazılı aydınlatma uygulamada, hastaya verilen, müdahaleye ilişkin
bilgileri, hastanın bu bilgileri edindiğine ve müdahaleye rıza gösterdi-
ğine dair rızasını dile getirdiği ve imzasının bulunduğu bölümlerden
oluşan formüler aracılığı ile yerine getirilebildiği gibi hastanın hastalığı
ve uygulanacak müdahaleye, alternatif müdahalelere, muhtemel risk
ve tehlikelere, hekimin neden bu yöntemi tercih ettiğine ilişkin genel
bilgilerin bulunduğu broşürün verilmesi biçiminde de yerine getirile-
bilmektedir
76
. Yazılı aydınlatmaya ilişkin bu uygulamalar, aydınlatma
yükümlülüğünün yerine getirildiğinin ispatında faydalı ise de, aydın-
latma yükümlülüğü kağıt üzerinde kalmamalı ve sözlü olarak da yerine
getirilmelidir. Zaten hekimle hasta arasındaki güven ilişkisine uygun
düşeni de budur.
77
Hekim-hasta ilişkisinin niteliğine göre somut olay ve
hasta gerçeğinden yola çıktığımızda, yeterliliği ve anlaşılırlığı tartışmalı
olan ve genel ve standart bilgileri ortaya koyan bu yazılı formların, has-
tanın yaşı,eğitim durumu, sosyal ve kültürel yapısı, uygulanacak mü-
dahalenin o olaya özgü farkını dikkate almadan hazırlanması nedeniyle
aydınlatma yükümlülüğünün tam olarak yerine getirilmesi söz konusu
olamaz.
78
İdeal olanı ise, aydınlatmanın sözlü olarak yapılması, daha
sonra sözle ifade edilen durumun yazılı belgelere geçirilmesidir.
79
Yargıtay, sezeryan yerine normal doğum yaptırılması ve bu do-
ğum sırasında oksijensiz kalarak bebekte zeka geriliği oluşması ne-
deniyle açılan davada, yazılı onay belgesini davacılar lehine değer-
lendirmiştir. Hastanın cerrahi ameliyat yapılma suretiyle tedavisine
muvafakat ettiğine dair belgeye rağmen normal doğum yaptıran ve
hastanın sezeryan teklifi ve vakum önerisini reddettiğini savunan he-
kimlerin, yazılı onay belgesinin aksini ancak yazılı bir belge ile ispatla-
maları gerektiği ve tanık dinlenemeyeceğine karar vermiştir.
80
75
Ayan, s.84; Hakeri, s.132.
76
Ayan, s.84; Şenocak, s.60.
77
Ayan, s.85.
78
Ayan, s.85; Ozanoğlu, s.72-73, Özcan/ Özel, s.61.
79
Şenocak, s.60.
80
Kararda “
Davacıların artık bu belge ile cerrahi ve ameliyatta dahil olmak üzere tüm