74 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Mine KAYA
73
C. MANEVİ TAZMİNAT DAVASI
Aydınlatma yükümlülüğünün ihlali nedeniyle, kişinin şahıs var-
lığında (kişisel değerler) bir azalma söz konusu olduğu hallerde, rıza
dışı bu azalma (zarar), zarar verenin kusurlu, sözleşmeye(kötü ifa)
veya hukuka aykırı eylemi ile uygun illiyet bağı içerisinde bulun-
makta ise, bu azalmanın tazmini gerekir.
113
Türk Medeni Kanunu’nun
(TMK.) 25. maddesinde kişilik hakkına saldırı halinde manevi tazmi-
nat davası açılabileceği hüküm altına alınmıştır. TMK 24. ve 25. mad-
desinde manevî tazminat davası açılabilmesinin şartları düzenlenmiş
değildir. Dolayısıyla manevî tazminat davası açılabilmesi için Borçlar
Kanunu’ndaki genel normlara bakılacaktır. Kanunda maddi kişisel de-
ğerlere saldırıdan kaynaklanan manevi tazminatlar ile maddi nitelikte
olmayan kişisel değerlere yönelik saldırılardan kaynaklanan tazminat
davaları farklı maddelerde(BK. 47 ve 49) düzenlenmiştir. Sağlık kaybı,
ölüm veya bedensel bütünlüğün ihlalinde maddi kişisel değerler sal-
dırıya uğradığından manevî tazminatın özel olarak düzenlediği BK 47.
(TBK. 56) maddesindeki şartlar aranacaktır.
114
Manevi tazminatın hukukî niteliği ve işlevi doktrinde tartışmalı-
dır. Bir görüşe göre manevi tazminat cezalandırıcı ve önleyici nitelik
taşır. Ceza görüşü olarak adlandırılan bu görüş taraftarlarına göre
115
manevî tazminat adı altında ödenen para ile zarar veren zarar gören
lehine cezalandırılmakta; zarar görenin intikam duygusu tatmin edil-
mektedir. Bu görüşe yönelik en büyük eleştiri, manevî tazminat cezaî
nitelik taşısa, zarar verenin mutlaka kusurunun aranması gerektiği;
oysa sebep sorumluluğu hallerinde de manevî tazminata hükmedile-
bilmesidir.
116
Tatmin görüşü, manevî tazminatın; zarar görende meydana gelen
acı ve üzüntüleri dindirip azaltacak bir tatmin aracı olarak görür.
117
Manevi tazminat olarak ödenen para rahatlama ve tatmin fonksiyonu-
na sahiptir. Bu teori, ayırt etme gücünden yoksunlar ve tüzel kişilerin
tatmin duygusuna sahip olmadıkları gerçeğini izah edemez.
118
113
Eren, s.745 vd.; Aşçıoğlu, s.101.
114
Eren, s.754; Kılıçoğlu, s. Öztan, s.272; Oğuzman/Öz, s.640; Dural, s.155.
115
Dural, s.154.
116
Eren, s.750.
117
Oğuzman/Öz, s.641.
118
Eren, s.779-750.