70 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Mine KAYA
69
Amerikan hukukunda, aydınlatma yükümlülüğünün ihlaline da-
yanan davalarda, kapsam konusunda hangi standart benimsenirse
benimsensin, hastanın, hekimin aydınlatma yükümlülüğünü ihlali ile
ortaya çıkan zarar arasında illiyet bağı olduğunu ispatlaması gerekir.
Bunun için delil olarak sunulacak şeyler, zararlı sonucun aydınlatma
yükümlülüğünün ihlali ile bildirilmeyen nedenlerden kaynaklanması
ve hastanın bu nedenleri bilse idi müdahaleye rıza göstermeyeceği ko-
nularını içermelidir.
91
III. AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLALİNDE
TAZMİNAT DAVALARI
A. GENEL OLARAK
Aydınlatma yükümlülüğünü ihlali nedeniyle hastanın yaşamı,
sağlığı ve bedensel bütünlüğüne zarar vermesi hallerinde bu zararın
tazmini yükümlülüğü ortaya çıkar.
92
Zarar tazmin sorumluluğunun
olmazsa olmaz şartı olup kişinin malvarlığında veya şahıs varlığın-
da iradesi dışında meydana gelen eksilmedir.
93
Kişinin malvarlığında
meydana gelen zarar maddi zarar, kişinin maddi ve maddi nitelikte
olmayan kişisel varlıklarını içeren şahıs varlığında meydana gelen za-
rar manevi zarar olarak adlandırılır.
94
Hekimin hastasını aydınlatma
yükümlülüğünü ihlali kimi zaman kişinin yaşam, sağlık, bedensel bü-
tünlük gibi kişilik değerlerinde istenmeyen değişikliklere, bu değişik-
likler ise kişinin malvarlığı ya da kişisel değerlerinde eksilmeye neden
olur. İlkinde maddi, ikincisinde ise manevi zarar oluşur.
95
Aydınlatma
yükümlülüğünün ihlali halinde, hastanın rızası sağlıklı bir şekilde alı-
namayacağından ve hastanın kendi geleceğini belirleme hakkı elinden
alındığından, yapılan tıbbî müdahale hukuka aykırıdır. Bu durumda
amaç iyileştirme de olsa, kişilik hakkı ihlal edilmiş, hastanın bedensel
bu ilacı 9 gün kullanarak mide kanaması geçirmesine sebebiyet vermesi de hayatın olağan
akışına uygun düşmemektedir. Öyle olunca rapor dosya içeriği ile uyuşmamaktadır. “
demek suretiyle kararı bozmuştur. 13.HD. 19.10.2006,10057/13842.
91
Boland, s.8;Molldof, s.71.
92
Ayan, s.121; Aşçıoğlu, s.100; Hakeri, s.316; Özpınar, s.90.
93
Eren, Fikret,
Borçlar Hukuku Genel Hükümler,10.
Bası, İstanbul-2008, s. 287; Hatemi,
Hüseyin/ Gökyayla, Emre,
Borçlar Hukuku Genel Bölüm,
İstanbul-2011,s.123;
Kılıçoğlu, Ahmet M.,
Borçlar Hukuku Genel Hükümler,
Ankara-2012,s. 287.
94
Eren, s. 474; Kılıçoğlu,s. 288.
95
Aşçıoğlu, s.99.