TBB Dergisi 101. Sayı

TBB Dergisi 2012 (101)

Özlem TÜZÜNER

185

menin aslen ücretsiz olarak, sevgi, saygı ve dostluk adına yapıldığını

göstermektedir

. Oysa eşya taşıma sözleşmesinde, ücretin esaslı unsur

olduğu hususu yukarıda açıklanmıştır. Bu sözleşme eksik iki tarafa

borç yükleyen bir sözleşme olmayıp, tam iki tarafa borç yükleyen bir

sözleşmedir. Fakat hatır nakliyatında, ya ücretten hiç bahsedilmez; ya

da hukukî manada karşı edim sayılmayacak kadar önemsiz bir mik-

tar söz konusudur

. Gerçekten, benzin parasına iştirak şeklinde cüzi

bir miktara değinilmiş olması, hatır nakliyatı kabulünü gerektirir

Doktrinde, 6762 ve 818 sayılı kanunlar döneminde, ücretsiz taşımanın

teknik anlamda taşıma sayılamayacağı; hatır taşımasının ticaret hu-

kukuna değil, borçlar hukukuna tabi olduğu açıklığa kavuşturulmuş-

tur

. Ayrıca, aynı kanunlar döneminde, oto stop taşıması örneğinden

hareketle, hatır taşımasının teknik anlamda taşıma sayılamayacağı,

taşıma sözleşmesinden bahsedilemeyeceği; hatır taşımasına, taşımaya

ilişkin hükümlerin değil, haksız fiil hükümlerinin uygulanması gerek-

tiği savunulmuştur

. Nihayet, CMR Konvansiyonu için de ücret zo-

runluluğu bulunduğu belirtilmelidir (CMR. m. 1/1, 6/1-ı).

“Ücretsiz

yapılan taşımalar konvansiyonun kapsamında değildir. Ancak ücret kavra-

mı geniş yorumlanmalı; para ile ölçülebilen sair menfaatler de bu kapsamda

değerlendirilmelidir”

Ücretsiz taşımanın açıkça öngörüldüğü durumlar haricinde, ücret

konusunda suskun kalınması doktrinde yorumlanmıştır. 6762 sayılı

Kanun döneminde, tacirin ücret isteme hakkı dolayısıyla, ücret konu-

sunda anlaşma bulunmasa bile, sözleşmenin taşıma sözleşmesi ola-

rak nitelendirilmesi gerektiği belirtilmiştir

. Yargıtay da,

“taşıyıcının

ekonomik yararı varsa, hatır taşımasından bahsedilemez”

yönünde içtihat-

http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/283/2582.pdf

adresinden erişildi.

74 Emiroğlu, s. 105.

75 Franko, s. 24-32.

76 Franko, s. 26; Kaya, Gecikme, s. 8; Eriş, s. 14; Erdil, s. 11.

77 Kaya, Gecikme, s. 8; Eriş, s. 14; Arkan, Sorumluluk, s. 15. Aynı yönde bkz. Kahya

Mehmet, Taşıyıcının Malî Sorumluluğu ve CMR Sigortaları, İstanbul, 2007, s. 56;

Erdil, s. 11; Aydın, s. 9; Gençtürk, Gecikmeden Doğan Sorumluluk, s. 19.

78 Zeyneloğlu, 1980, s. 68, 69.

79 Ülgen, Uluslararası Taşımacılık, s. 29; Ülgen, Hava Taşıma, s. 44, dpn. 15. Aynı

yönde bkz. Arkan, Sorumluluk, s. 15; Arkan, İnceleme, s. 9; Kaya, CMR-I, s. 315;

Aydın, s. 9; Uslu, s. 40; Gençtürk, Gecikmeden Doğan Sorumluluk, s. 18.

80 Ülgen, Uluslararası Taşımacılık, s. 9.