TBB Dergisi 102. Sayı

Ayırımcılık Suçu

ilkesi düzenlenmiştir. Bu kapsamda m. 5/1’e göre

“iş ilişkisinde dil, ırk,

cinsiyet, siyasal düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere da-

yalı ayrım yapılamaz”.

Bu hükümde de TCK’daki düzenlemeye benzer

bir şekilde

“benzer sebeplerle”

ifadesi kullanılmış ve örnekleyici bir ta-

nım yapılmıştır. Bu nedenle ayrım yapma yasağı sadece sayılan sebep-

lerle sınırlı tutulmamış benzer nedenleri de kapsam içerisine almıştır

Bu ilke işverene, işyerinde çalışan işçilere makul ve haklı bir neden

olmadıkça farklı davranmama borcu getirdiği için işverenin davranış

özgürlüğünü kısıtlamaktadır. İşverenin keyfi ayrım yapmasını yasak-

lamaktadır. Eşit davranma ilkesi tüm işçilere hiç bir farklılık gözetil-

meksizin aynı uygulamaların yapılmasını değil, eşit durumdaki işçile-

rin farklı işleme tabi tutulmasını önlemeyi amaçlar

İş Kanunu’nun m. 5/3’e göre işveren, biyolojik veya işin niteliğine

ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir işçiye iş sözleşmesinin yapıl-

masında, şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona er-

mesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı

işlem yapamaz. Örneğin, çok sayıda işçi alınacak bir işyerinde, aranan

niteliklere sahip kadınların da olmasına rağmen işe alınan işçilerin

tamamen erkek olanlardan seçilmesi veya hamile olan kadınların işe

alınmaması gibi hallerde ayrımcılık yapılması söz konusu olacaktır.

Gerek İş Kanunu m. 5/3, gerekse TCK m. 122/1-a’da durum yasaklan-

mış ve TCK kapsamında bu durum suç haline getirilmiştir. İş Kanunu

m. 5/6’da ise tazminat sorumluluğu düzenlenmiştir. Konuya ilişkin

bir başka düzenleme de Sendikalar Kanunu m. 1’de yer almaktadır.

31/1’e göre, işçilerin işe alımalarının belli bir sendikaya girmeleri veya

girmemeleri ya da belli bir sendikadaki üyeliği muhafaza veya üyelik-

ten istifa etmeleri koşuluna bağlı tutulamayacağı hükme bağlanmıştır.

İş Kanunu’nun m. 99/1-a’da bu kanunun 5. maddesinde öngörülen

ilke ve yükümlülüklere aykırılık halinde işveren veya işveren vekiline

idari para cezası verileceği düzenlenmektedir. Diğer bir ifade ile İş Ka-

nunu eşit davranma ilkesine aykırılığı ve de bu bağlamda ayrımcılık

yapılmasını kabahat olarak düzenlemektedir. Konuya ilişkin TCK m.

122’deki düzenleme ise ayrımcılık yapılarak bir kişinin işe alınması veya

83 Süzek Sarper,

İş Hukuku

,Beta, 2. bası, İstanbul 2005, s. 362

84 Tuncay A. Can.,

İş Hukukunda Eşit Davranma İlkesi

, Fakülteler Matbaası, İstanbul

1982, s. 5