TBB Dergisi 103. Sayı

Yaşama Hakkı

150

kimseye yönelik somut ve ciddi bir tehlikenin varlığı ikinci olarak dev-

letin söz konusu bu tehlikeyi önlemek için elinden geleni yapıp yap-

madığı bu çerçevede kendisinden beklenebilecek tümmakul ve gerekli

önlemleri alıp almadığı tartışılacaktır. Devletin riskin gerçekleşmesini

önlemek için gerekli görülebilecek önlemleri almasına karşın kişiye

yönelik saldırının önlenememesi durumunda devletin sorumluluğu

söz konusu olmayacaktır. Ancak bu durumda da olayın etkin biçimde

soruşturulup soruşturulmadığı araştırılacaktır

Yaşama hakkı hükümlü ve tutuklular ile gözaltında bulunan

kişiler bakımından özel bir öneme sahiptir. Bu kişiler devletin de-

netimi ve gözetimi altındadır ve hassas bir konumdadır. Mahkeme-

nin 16.11.2000 tarihli Tanrıbilir/Türkiye kararı ile Demiray/Türkiye

kararı bu konuda yol göstericidir. Mahkemenin Tanrıbilir/Türkiye

kararında gözaltında intihar nedeniyle kasten öldürme iddiası kanıt-

lanamadığından ihlal olmadığı sonucuna varılmıştır. Burada jandar-

malar tarafından gözaltına alınan H. Tanrıbilir gözaltına alındıktan

sonra sabah saat 5’e doğru nezarette kendisini gömleğiyle asmıştır.

Soruşturmayı yöneten Cumhuriyet savcısı biri genel cerrah olmak

üzere üç doktorun katılımı ile otopsi yapmıştır. Otopsi sonucun-

da ölümün asıya bağlı asfiksiden kaynaklanan solunum ve dolaşım

yetmezliği sonucu gerçekleştiği tespit edilmiştir. Olay mahallinde

hakimin de katıldığı bir keşif yapılması suretiyle gömleğin maktulü

taşıyıp taşıyamayacağının tespiti yapılmıştır, görevli jandarmaların

ifadeleri hemen alınmıştır. Burada jandarmalar hakkında görevi ih-

mal sonucu ölüme sebebiyet vermek sonucundan 285 sayılı Kanun

Hükmünde Kararname (KHK) gereğince Memurun Muhakematı

Kanunu hükümleri uyarınca soruşturma evrakı ilçe idare kuruluna

devredilmiş ve ilçe idare kurulunca men’i muhakeme kararı verilmiş

olunmasına rağmen AİHM yaptığı incelemede daha önce verdiği bu

kurulun bağımsız görevlilerden oluşmadığını belirtmiş olmasına kar-

şın bu olay da soruşturma henüz kurula ve mukakkike devredilme-

den önce Cumhuriyet savcısı tarafından soruşturma kapsamında her

türlü incelemenin yapılmış olması nedeniyle soruşturmanın yeterli ve

etkin yapıldığı sonucuna varılmıştır. Mahkemenin hükümlü ve tutuk-

lular ile gözaltında bulunan kişiler bakımından özellikle dikkat ettiği

Tezcan, Erdem, Sancakdar, Önok, s.101; Çakmak, s.159.