TBB Dergisi 103. Sayı

TBB Dergisi 2012 (103)

Ahmet EROL

207

hastalığının zorlayıcı neden sayılması gereken nitelik taşımasının, kişi-

sel vergi ödevlerinde geçerli olduğunda kuşku yoktur. Ancak, şirketin

iş ve işlemlerinin müdür düzeyinde yöneticiler tarafından yürütüldü-

ğü, kimi kamu kuruluşlarına gerekli ödemelerin yapıldığı, şirketin na-

kit akışının sürdüğü vergi inceleme raporuyla saptanan süre içinde,

temsil yetkisini haiz paydaşın zorlayıcı neden sayılan ağır hastalığı-

nın, taksitlendirilen şirkete ait vergi borçlarının ödenmesi bakımından

zorlayıcı neden kabulü, VUK’un 15’inci maddesinin, yasa yapıcının

amacı aşılarak uygulanması anlamını taşıdığından Maliye ve Gümrük

Bakanlığı’nca kurulan işlemde yasaya aykırılık görülmemiştir

. Da-

nıştay, şirket müdürünün tutuklu olmasının asıl vergi borçlusu olan

şirket için VUK 13/1’inci madde kapsamında mücbir sebep sayılma-

yacağına hükmetmiştir

2. 2. 2. Vergi Ödevlerinin Yerine Getirilmesine Engel Olacak

Yangın, Yer Sarsıntısı ve Su Basması Gibi Afetler

VUK’un 13/2’nci maddesinde mücbir sebep olarak yangın, yer

sarsıntısı ve su basması gibi afetler hükme bağlanmıştır. Yangın ge-

nel anlamda insan eliyle çıkarılan bir yıkım şeklidir. Su basması insan

eliyle olabileceği gibi, doğal olayların etkisiyle de olabilecek bir yıkım

şeklidir. Yer sarsıntısı ise kesinlikle sadece doğal bir yıkım şeklidir.

İnsanın etken olduğu yangın ve su baskınlarında mücbir sebep halinin

tespitinde ve kararının verilmesinde kişinin önleme veya engel olma

güç ve iradesinin olup olmadığına bakılır

. Eğer bir kişi, çıkan yangını

Usul Kanununun 13.maddesinde gösterilen mücbir sebepler arasına girmemekte

ve onlara benzememektedir. Bütün bu nedenlerle idarenin uygulaması yasaya uy-

gundur, davanın reddi gerekir (Azlık Oyu).

Danıştay 4. Dairesi, 24.02.1988 tarih ve 1987/5793 E. ve 1988/803. K. Sayılı Kararı.

Danıştay 4. Dairesi, 23.06.2004 tarih ve 2004/178 E. ve 2004/1479 K. Sayılı Kararı.

Danıştay Vergi Dava Daireleri, 12.11.1999 tarih ve 1999/127 E. ve 1999/470 K.

Sayılı Kararı:

“İnceleme elemanınca 1995 yılına ilişkin defter ve belgelerinin ... tarih-

li yazı ile istenmesi üzerine yükümlü; ... tarihinde mahkemeye müracaat ederek, elektrik

tesisatında oluşan kısa devre sonucu yangın çıktığını, yangın ve söndürme çalışmaları

sırasında 1993, 1994 ve 1995 yılına ait ticari defterlerin zayi olduğunu ileri sürerek zayi

belgesi verilmesini istemiş ve mahkemece davacının isteği doğrultusunda zayi belgesi ve-

rilmiştir. Söz konusu zayi belgesinin; tanık beyanları ve davacı istemi üzerine, yangının

tarihi ve ne şekilde oluştuğunu belirten ve yangından sonraki durumu saptayan bir itfaiye

yangın raporu aranmaksızın verildiği anlaşılmaktadır. Bu durum, yangının ve sonuç-

larının somut olarak saptanmadığını göstermektedir. Vergi Usul Kanununun 13 üncü

maddesinde belirtilen mücbir sebeplerden birinin varlığı ve defter ve belgelerin bu sebeple