258 / 465
TBB Dergisi 2012 (103)
Gamze TURAN BAŞARA
257
Burada mahkemeden izin almaksızın cinsiyet değişikliği ameliyatı
geçirmiş olan kişilerin durumunun nasıl değerlendirileceği, yani cinsi-
yet değişikliğinin nüfus siciline işlenip işlenemeyeceği meselesi ortaya
çıkmaktadır. Türk Medenî Kanunu’nun 40/II’nci maddesi uyarınca
nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verecek olan
mahkeme ameliyata izin veren önceki mahkemenin kararını arayaca-
ğından, izin alınmaksızın gerçekleştirilen cinsiyet değişikliği hukuken
tanınmayacak ve nüfus sicilinde düzeltme yapılması talebi reddedile-
cektir.
28
Dural/Öğüz’e göre, maddede öngörülen şartlara uyulmadan
gerçekleştirilen cinsiyet değişikliğinin hukuken tanınmaması kamu
düzeni bozabileceğinden, bu durumu kabul etmek gerekir.
29
II. CİNSİYET DEĞİŞİKLİĞİNİN HUKUKÎ SONUÇLARI
A) Şahsın Hukuku Bakımından Sonuçları
Cinsiyet değişikliği ileriye etkili hüküm ve sonuç doğurur. Bu
itibarla, cinsiyet değişikliği nüfusa işlenmiş olan kişi, beklenen hak-
lar bakımından yeni cinsiyetine göre değerlendirilecektir. Türk
Hukuku’nda özellikle sosyal güvenlik alanında cinsiyete göre farklı
hükümler mevcuttur. Örneğin, emeklilik yaşı kadınlar için, erkeklere
oranla daha kısadır. Bu durumda cinsiyet değiştirerek erkek cinsiye-
tine geçen bir kadın, yeni cinsiyetine göre daha ileri yaşta emekliliğe
hak kazanabilecektir.
30
Cinsiyet değişikliğinin nüfus siciline işlenmesinden sonra, cinsiyet
değiştiren kişi ad değişikliği talebinde bulunabilir. Kanun’da cinsiyet
değişikliği sonucunda ad değişikliğini düzenleyen özel bir hüküm bu-
lunmamaktadır. Bu itibarla mesele, genel hükümlere göre çözüme ka-
28
AYAN, s. 153; ATAMER,
http://www.lambdaistanbul.org/s/etkinlik/transseksuellerin-turk-hukukundaki-durumu/ (E.T.: 14. 09. 2012).
29
DURAL/ÖĞÜZ, s. 119.
30
ATAMER,
http://www.lambdaistanbul.org/s/etkinlik/transseksuellerin-turk-hukukundaki-durumu/ (E.T.: 14. 09. 2012); GÜVEN, s. 67; TEKİN, s. 111. Danıştay
da, erkekten kadına cinsiyet değiştirmiş olan bir kişinin, 25 yaşını aşmış olmasına
rağmen, yeniden yetim aylığına hak kazanıp kazanamayacağı meselesini incele-
diği bir kararında, cinsiyet değiştirerek kadın olan kişinin, cinsiyet değişikliğinin
nüfusa işlenmesinden sonra, Türkiye’deki diğer kadınlarla aynı haklara sahip ola-
cağını belirtmiştir (Danıştay 10. Dairesi, 27.12.1993 T., 4706 E., 5536 K.. (Kazancı
Mevzuat ve İçtihat Bankası).