TBB Dergisi 103. Sayı

Türk Medenî Kanunu’nun 40’ıncı Maddesi Kapsamında Cinsiyet Değişikliği ve Hukukî Sonuçları

258

vuşturulmalıdır. Türk Medenî Kanunu’nun 27/I’inci maddesine göre,

bir kimse haklı sebeplere dayanarak hâkimden adının değiştirilmesini

isteyebilir. İleri sürülen sebebin haklı olup olmadığını hâkim takdir

eder; ancak burada cinsiyet değişikliğinin Türk Medenî Kanunu’nun

27/I’inci maddesi anlamında haklı sebep sayıldığı şüphesizdir. Çünkü

bu halde kişinin dış görünüşü ile isminin örtüşmemesi gibi önemli bir

sebep söz konusudur.

B) Aile Hukuku Bakımından Sonuçları

1) Evli Kişilerin Cinsiyet Değiştirmesinin Evliliğe Etkisi

Eski Medenî Kanun’un 29/II’nci maddesinde evliliğin, cinsiyet

değişikliğine ilişkin kararın kesinleştiği tarihte kendiliğinden sona ere-

ceği açıkça düzenlenmişti. Yeni Medenî Kanun’un 40’ıncı maddesinde

ise, evli kişilerin cinsiyet değiştirmesine izin verilmemiştir. Ancak Ka-

nun hükmüne rağmen, evli bir kişi cinsiyet değiştirmişse, bu durumda

mevcut evliliğin devam ettiği mi, yoksa sona erdiği mi kabul edilme-

lidir?

Öğretide kabul edilen bir görüş, evli bir kişinin cinsiyet değiştir-

mesi halinde, evliliğin kendiliğinden sona erdiğini ileri sürmektedir.

Bu görüşe göre, başlangıçta aynı cinsiyette olan kişilerin evlilikleri na-

sıl yokluk yaptırımına bağlı ise, bu halin sonradan ortaya çıkması du-

rumunda da evliliğin kendiliğinden sona erdiğini kabul etmek gerekir.

Geçerli bir evlilik için aranan şartlar, evlilik sürecinde de aranmalıdır.

Kanunun öngördüğü şartlardan birinin sonradan ortadan kalkması,

evliliğin sona ermesi anlamına gelir. Diğer taraftan, eşlerden birinin

cinsiyet değiştirmesinden sonra, evliliğin aynı cinsten iki kişi arasında

devam etmesi kamu düzenine aykırıdır. Bu nedenle, evliliğin cinsiyet

değiştirildiği anda kendiliğinden sona ereceği kabul edilmektedir.

WILL/ÖZTAN, s. 251; TEKİN, s. 110; GÜVEN, s. 67; ATAMER,

lambdaistanbul.org/s/etkinlik/transseksuellerin-turk-hukukundaki-durumu/

(E.T.: 14. 09. 2012).

FEYZİOĞLU, Necmeddin Feyzi, Aile Hukuku, 3. B., İstanbul, 1986, s. 97 vd.;

AKINTÜRK, s. 201;

Dural/Öğüz/Gümüş

’e göre, nasıl ki iki aynı cinsten kişinin ev-

lenmesi halinde evlilik yoklukla sakatsa, içlerinden birinin sonradan cinsiyetini

değiştirmesi halinde de, evlilik hâkim kararına gerek kalmaksızın yok haline gelir

(DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan/GÜMÜŞ, Alper, Türk Özel Hukuku C. III, Aile

Hukuku, 5. B., İstanbul, 2012, s. 74).