33 / 465
İbraz Edilen Çekle İlgili Olarak Karşılıksızdır İşlemi Yapılması Halinde ...
32
karşılıksız çek keşide etme eyleminin dolandırıcılık suçunun unsurla-
rını taşımaması halinde karşılıksız çek keşide edenlerin eylemlerinin
yaptırımsız kalması, bu durumun da çeke olan güveni sarsması, ayrıca
bu kıymetli evrak türünün mahiyeti ile bağdaşmayacak şekilde kul-
lanımının
9
ve ülkede çek kullanımının ve karşılıksız çek keşide sayı-
sındaki giderek artışının neticesinde doktirinde
10
ve uygulamada bu
eylemin ayrı bir suç ve müstakil bir kanunla düzenlenmesi gerektiği
düşüncesi ağırlık kazanmış,
11
hatta bunun bir zorunluluk olduğu sa-
vunulmuştur.
12
Bu boşluğun, özellikle ticaret hayatındaki istikrarsızlığı artırdığı,
karşılıksız kalan çekler yönünden zincirleme mağduriyetlerin doğma-
sına neden ve bu durumun da hukuk sistemimizde bir güven unsuru
olarak kabul edilen çeke karşı bir güvensizlik oluşturduğu gerekçe-
siyle
13
, karşılıksız çek nedeniyle mutazarrır olanların menfaatlerinin
daha iyi korunması
14
ve bu alanı özel olarak düzenlemek amacıyla,
19/3/1985 tarihinde TBMM’de ‘’Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi
ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun’’ kabul edilmiş ve
3/4/1985 tarih ve 18714 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürür-
lüğe girmiştir.
242/343 sayılı kararında suçu oluşabilmesi için failin genel kastından başka hak-
sız çıkar sağlamaya yönelik özel kastının da bulunması gerektiğini vurgulamıştır.
MALKOÇ İsmail/GÜLER Mahmut; Ceza Uygulamasında Çek Yasası ve Ticari
Senetlerle İşlenen Suçlar, s. 149. Adil Yayınevi, Eylül 1999.
9
CAN Mertol,
Çek Hamilinin Muhatap Bankaya Karşı Hukuki Durumu,
Gazi
Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
, C.II,S.1-2, 1998. s.64.
10
KARAYALÇIN Yaşar; 210-211. SELÇUK Sami; Çek Suçları, s.66.vd.
11
“…
karşılıksız çek çekmek, dolandırıcılık sayılınca karşılıksız çek çeken kimsenin bu ha-
reketinin suç sayılabilmesi için dolandırıcılık suçunun yasal öğelerinin (unsurlarının)
olayda gerçekleşmiş olması gerekmekteydi… Ancak, dolandırıcılık suçunun unsurlarının
karşılıksız çıkan her çek yönünden tespiti mümkün olmadığından, bu şekilde çek keşide
edenlerin bir kısmının cezasız kalması gibi durumlar ortaya çıkmakta ve bu durum çeke
olan güveni sarsmakta olduğundan karşılıksız çek çekmek eylemi dolandırıcılık suçunun
unsurları araştırılmaya gerek duyulmadan 3167 sayılı Çek Yasasının 16. maddesi ile ba-
ğımsız suç sayılarak cezalandırılmıştır. Böylece, karşılıksız çek çekme (düzenleme, keşide
etme) eylemi hangi nedene dayanırsa dayansın suç sayılacaktır
.” UYAR, s. 671-672.
12
CANBOLAT Selahattin, Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin
Korunması Hakkındaki 3167 Sayılı Kanun İle İlgili Bir İnceleme;Ankara Barosu
Dergisi, Yıl 1985, Sayı 2, s.258.
13
Kanunun Genel Gerekçesinde bu husus vurgulanmıştır.
14
CAN Mertol; Çek Hamillerinin Muhatap Bankaya Karşı Hukuki Durumu, s.64,
ŞENER Oruç Hami; s.243.