34 / 465
TBB Dergisi 2012 (103)
Zeki YILDIRIM / Ekrem ÇETİNTÜRK
33
Yürürlüğe giren Çek Kanunu’nun amacının, ekonomik düzeni ko-
rumak, ticaret yaşamında istikrarı sağlamak, çek hamillerinin mağdu-
riyetlerini önlemek ve çeklere olan güven duygusunu yerleştirmek ve
bu suretle kamu güvenini sağlamak olduğu ifade edilmiştir.
15
Karşılıksız çek suçu Kanun’un 16. maddesinde düzenlenmiştir.
Maddenin birinci fikrasında; ‘’İbraz süresi içinde veya üzerinde yazılı
keşide tarihinden önce 4 üncü maddeye göre ibraz edildiğinde, yeterli
karşılığı bulunmaması sebebiyle kısmen de olsa ödenmeyen çeki keşi-
de eden kişilerin bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırıla-
cağı, mahkemenin ayrıca işlenen suçun mahiyetine göre bir yıl ile beş
yıl arasında belirleyeceği bir müddet için failin bankalardan çek hesabı
açmasının ve çek keşide etmesinin yasaklanmasına karar vereceği, ya-
saklama kararının ise bütün bankalara duyurulmak üzere T.C. Merkez
Bankasına bildirileceği’’ düzenlenmiştir.
16
Maddenin ikinci fıkrasında ise; ‘’bu fiillerden dolayı takibat yapıl-
masının çek hamilinin şikayetine bağlı olduğu, şikayetten vazgeçme-
nin hüküm kesinleşinceye kadar geçerli olduğu, fiili işleyenin 8 inci
maddeye göre düzeltme hakkını kullanmak suretiyle hamilin zararını
karşılamış olması veya düzeltme hakkı yoksa, anılan maddede belirti-
len müddet içinde çek bedelinin karşılıksız kalan kısmını %10 tazmi-
natı ve gecikme faiziyle birlikte muhatap bankaya veya herhangi bir
şubesine yatırmış bulunması halinde şikayet hakkının doğmayacağı’’
hüküm altına alınmıştır.
C. 14/01/1993 tarihli ve 3863 sayılı Kanun
3167 sayılı Kanun’la getirilen düzenlemeler ile, ticari hayatın iş-
lerliği bakımından, çek hamillerinin korunarak, karşılıksız çek kul-
lanmayı artıran olumsuz uygulamaları tamamen sona erdirmese bile
ciddi şekilde azaltacağı bu suretle çek uygulamalarının daha teminat-
lı ve ciddi işleyen bir statüye kavuşturacağı
17
beklentisi uygulamada
maalesef gerçekleşememiştir. Karşılıksız çekler, ticaret hayatındaki
istikrarsızlığı artırarak zincirleme mağduriyetlerin doğmasına neden
15
MALKOÇ İsmail/GÜLER Mahmut; s. 150.
16
GÜLER Mahmut; Sonraki Tarihli Çekler ve Uygulamada Ortaya Çıkan Sorunlar,
Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 1990/2, s.179. CANBOLAT Selahattin, s.261.
17
CANBOLAT Selahattin, s.262.