TBB Dergisi 103. Sayı

TBB Dergisi 2012 (103)

Zeki YILDIRIM / Ekrem ÇETİNTÜRK

de belirtilen müddet içinde çek bedelinin karşılıksız kalan kısmını %10

tazminatı ve gecikme faizi ile birlikte muhatap bankaya veya herhan-

gi bir şubesine yatırmış olması halinde şikayet hakkının doğmayacağı

hüküm altına alınarak bu suçla ilgili failler lehine kısmi bir yumuşat-

ma imkanı getirilmiştir.

Ancak yapılan bu düzenleme, bu konudaki eleştirileri karşılamak-

tan uzak olması nedeniyle mevcut eleştirilere ek olarak, suç için ön-

görülen hapis cezasının Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleş-

melere ve Anayasa’ya aykırı olduğu yönünde eleştirilerin her geçen

gün daha da artmasına neden olmuş ve konu Anayasa Mahkemesine

taşınmıştır.

D. 26/2/2003 tarihli ve 4814 sayılı Kanun

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine Ek 4 No:lu Protokolün 1.

maddesinde yer alan ‘’borç için kimsenin özgürlüğünden yoksun

bırakılamayacağı’’ hükmü Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde insan

hakları alanında ülkemiz bakımında yapılması gereken değişiklikler

kapsamında ele alınarak değerlendirilmiş ve bu amaçla 3/10/2001 ta-

rih ve 4709 sayılı Kanunla Anayasa’nın 38 maddesine, ‘’ Hiç kimsenin

yalnızca sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getirememesin-

den dolayı özgürlüğünden alıkonulamayacağı’’ hükmü 8. fıkra olarak

eklenmiştir.

Anayasa’da yapılan bu değişiklikten sonra, karşılıksız çek keşide

etme suçu için öngörülen hürriyeti bağlayıcı cezanın kaldırılması ama-

cıyla yasal bir düzenlemenin yapılması gerektiği yönünde tartışmaları

daha da alevlendirmiştir

ÇETİNER Ufuk; Anayasanın 38. Maddesinin Değişmesi Sebebiyle Karşılıksız Çek

Keşide Etme Suçu ve İcra İflas Suçları Bakımından Ortaya Çıkan Hukuksal Du-

rumlar, Ankara Barosu Dergisi, 2002/1, s.181.

Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 20/11/2001 tarihinde verdiği “

Kambiyo senedi

niteliğinde bir çek keşide edilmesi her iki tarafa borç yükleyen bir akittir. Dolayısıyla kar-

şılıksız çek keşide etmek suçu iradi olarak düzenlenen çekin bankaya ibrazında oluşan,

yaptırımı özgürlüğü bağlayıcı ceza olan ve objektif sorumluluk esasına dayanan bir suç

olduğundan, Anayasa’nın 38. maddesinin 9 (8). fıkrasındaki kuralla çelişmektedir…..Üst

norm olan ve lehe bulunan Anayasa hükmü ile çelişen bir kuralın uygulanabilirliğinden

söz edilmesine olanak bulunmadığından, çelişkiyi gideren yeni bir yasal düzenleme ya-

pılmasının beklenilmesinde ve buna göre sanıkların hukuki durumlarının değerlendiril-

mesinde zorunluluk bulunmaktadır.

” şeklindeki karar uygulamada büyük sorunlara

neden olmuştur. ÖZDAMAR Mehmet; s. 4-5.