TBB Dergisi 103. Sayı

İbraz Edilen Çekle İlgili Olarak Karşılıksızdır İşlemi Yapılması Halinde ...

olmuş ve hukuk sistemimizde bir güven unsuru olarak kabul edilen

çeke karşı bir güvensizlik oluşturmuştur. Bu gerekçeyle 1985 yılın-

da, Kanun’un 16. maddesinde düzenlenen ‘’karşılıksız çek ‘ suçunun

uygulamasında geçen 8 yıl içinde bu suçun çok ciddi mağduriyetlere

neden olduğu gerekçesiyle uygulamacılar ve doktrin tarafından ağır

eleştiriye maruz kalmıştır.

Uygulama ve doktirin suçun objektif sorumluluk esasına dayalı

bir suç olduğu, failin kastı veya taksirinin aranmadığı, hangi sebeple

olursa olsun borcun ödenmemesi halinde faillerin cezalandırıldığı, su-

çun şekli bir suç olarak düzenlendiği bu durumun adeta ceza hakimini

bir icra memuru haline getirdiği, bu durumun ceza hukukunda çağ

dışı kalmış olan

“borç için borçlunun hapsi”

sistemine geri dönüş ve aynı

zamanda ceza hukukunun temel ilkelerine aykırı olduğu gerekçeleriy-

le yoğun bir şekilde eleştirilmiştir.

Suçun şekli suç olarak kabulü neticesinde

adeta otomatik hale

gelen cezalandırma uygulamaları ve bu konudaki ağır eleştiriler ne-

ticesinde 14/1/1993 tarih ve 3863 sayılı Kanun’la 16. maddenin ikinci

fıkrası yeniden düzenlenmiştir.

Yapılan düzenleme ile; maddenin ikinci fıkrasında suçun unsur-

ları ve ceza miktarında herhangi bir değişiklik yapılmamış ancak,

keşidecinin çek bedelinin karşılıksız kalan kısmını %10 tazminatı ve

gecikme faizi ile birlikte muhatap bankaya veya herhangi bir şubesine

yatırmış bulunması halinde vazgeçme şartı aranmaksızın, kamu dava-

sının ve cezanın ortadan kaldırılmasına karar verileceği, fiili işleyenin

8 inci maddeye göre düzeltme hakkını kullanmak suretiyle hamilin

zararını karşılamış olması veya düzeltme hakkı yoksa, anılan madde-

Eleştiriler için Bkz. DOMANİÇ Hayri ‘’Ödenmeyen Çekleri Düzenleyenlere 1-5

Yıl Hapis Cezası İle Çek Bedeli Kadar Ağır Para Cezası Öngören Yeni Kanun Ta-

rihte ve Dünyada Benzeri Bulunmayan Bir Soygun ve Tefecilik Aracıdır’’. Manisa

Barosu Dergisi, s.83, 2002, DÖNMEZER Sulhi; Karşılıksız Çek, İÜHFM Özel Sayı,

Charles Crozat’a Armağan 1977, s.319. ERMAN Sahir; Ceza Hukukunda Karşı-

lıksız Çek, BTİDER, C XI, 1981/2. s.137. CENTEL Nur; Ceza Hukuku Normları

Işığında Çek Hukukundaki Değişiklik Önerilerinin Değerlendirilmesi, MÜHFD,

2003/1, s.9. GÜLEÇ SOYER Sesim; Borç İçin Hapis Yasağı ve Karşılıksız Çek Ke-

şide Etme Suçu, Seçkin Yayınevi, Birınci Baskı, Mayıs 2007, Ankara, s.128.

CANBOLAT Selahattin, s.257. ŞENER Oruç Hami; Eksik Unsurlu Karşılıksız Çek

Keşidesi Eyleminin 3167 Sayılı Çek Kanununun 16. maddesi ile Cezalandırmak

Mümkünmüdür? s.241.