TBB Dergisi 103. Sayı

TBB Dergisi 2012 (103)

Erol ÇİÇEK

353

1.2. Birleşmiş Milletler Çevre Ve Kalkınma Konferansı Raporu

(Rio de Janeiro, 3-14 Haziran 1992)

İlke 1 İnsanlar devam ettirilebilir kalkınma kaygılarının merkezin-

dedir.

Doğa ile uyumlu sağlıklı ve yaratıcı bir yaşam hakkına sahiptirler.

İlke 20 Kadınlar çevresel idare ve gelişme üzerinde hayati bir role

sahiptirler.

Devam ettirilebilir bir kalkınma için onların tam katkısı gereklidir.

1.3.Gabcikovo-Nagymaros

Çevre ve insan hakları arasındaki ilişki uluslararası hukuk tarafın-

dan da tanınmıştır. Uluslararası Adalet Divanı (ICJ) Gabcikovo-Nagy-

maros davasında, 25 Eylül 1997, çevrenin korunmasının çağdaş insan

hakları doktrininin çok önemli bir parçası olduğunu; yaşam ve sağlık

hakkı gibi sayılı insan haklarından (sine qua non) ayrılmaz bir hak ol-

duğu belirtilmiştir.

Kararın 52. paragrafı:

Mahkeme, çevreye saygının büyük önemini sadece devletler değil,

bütün insanlık bağlamında aşağıdaki ifadelerle vurgular:

“Çevre, bir soyutlama değil doğmamış nesilleri de kapsamak üze-

re, yaşam kalitesi ve insanların, sağlığını ve yaşam alanını ifade eder.

Devletlerin kendi yargısal alanındaki faaliyetleri ve diğer devletlerin

çevreye saygısını veya kendi ulusal kontrölleri dışındaki alanın kont-

rölünü sağlamak uluslararası çevre hukuku birikiminin bir parçasıdır.

(Legality of the Threut or Use of Nuclear Weapons, Advisoty Opinion, I. C. J.

Reports 1996,

pp. 241 -242, para. 29.)

Aynı davada Başkan Yardımcısı Weeramantry, karara ayrık görü-

şünde,

“Yaşam hakkı, sağlık hakkı nasıl sayılı insan haklarının olmazsa olmazı

ise Çevrenin korunması da çağdaş insan hakları doktrinin ayrılmaz bir par-

çasıdır.”