TBB Dergisi 103. Sayı

İnsan Hakkı Olarak Çevre ve Çevre Hukukuna Hakim Olan Bazı İlkeler

356

1.8. 18 Mart 2011’de BM İnsan Hakları Konseyi Kararı

Çevreye verilen zararın insan haklarını, özellikle kadınlar, çocuk-

lar, yoksullar, yaşlılar ve engelliler gibi hassas grupların haklarını ze-

delediğini belirten Konsey kararı, 75 ülke tarafından desteklenmiş ve

Maldivler, Kosta Rika ve İsviçre tarafından müzakereye sunulmuştur.

Ardından iyi yönetişimin (bilgiye ulaşabilme ve karar alma süreçle-

rine halkın katılımı gibi) sürdürülebilir kalkınma için zaruri olduğu,

insan haklarını korur ve geliştirirken çevreye verilen zararla etkili bi-

çimde mücadele etmek için uluslararası işbirliğinin gerekli olduğu be-

lirtilmiştir.

Kararda İnsan Hakları Konseyi’nin Mart 2012’deki 19. oturumun-

da görüşülmek üzere, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’ne, insan

hakları ve çevre ilişkisi üzerine detaylı bir analitik çalışma yürütülmesi

teklif edilmektedir.

Günümüzde, Afrika İnsan Hakları Şartı, Amerikan Konvansiyo-

nu, Aarhus Sözleşmesi ve bazı ülkelerin anayasalarında sağlıklı ve

dengeli çevrede yaşama hakkını insan hakkı olarak tanıyan düzenle-

meler bulunmaktadır.

2. AİHM ÇEVRE VE İNSAN HAKLARI

AİHM, Kyrtatos v Greece, judgment 22 August 2003 kararında

AİHS 8/1 maddesinin ihlal edilmediğine karar vermiştir. Dava konu-

su, başvurucuların bir Yunan adasındaki evlerinin yakınındaki batak-

lık alanın kaldırılmasıyla ilgilidir. Mahkeme kararında sadece genel

çevrenin tahribinin hak ihlali için yeterli olmadığına, ayrıca ailevi ve

kişisel anlamda zararlı bir etkinin bulunması gerektiğine hüküm ver-

miştir. Mahmeke başvurucuların bataklıktaki kuşlara ve diğer canlıla-

ra yönelik bir zarar ve bunun sonucu kendi kişisel haklarının da ihlal

edildiği yönünde ikna edici bir arguman getirmediğini de belirtmiştir.

Mahkeme devamla, evlerinin yakınındaki bir orman tahrib edilmiş ol-

saydı, başvurucuların refahının etkilenmiş olmasının kabul edilebile-

ceğini ifade etmekle ilginç bir yola sapmıştır.