TBB Dergisi 103. Sayı

İbraz Edilen Çekle İlgili Olarak Karşılıksızdır İşlemi Yapılması Halinde ...

hiplerinden daha farklı ve imtiyazlı bir konuma getirildiği bu nedenle

düzenlemenin Anayasa’nın 10’uncu maddesine aykırı olduğu oluştur-

maktadır.

Anayasa Mahkemesi kararında; Anayasa’nın eşitlik ilkesi ile aynı

hukuksal durumda olan kişilerin aynı kurallara bağlı tutulacağı, deği-

şik hukuksal durumda olanların ise değişik kurallara bağlı tutulması-

nın bir aykırılık oluşturmayacağı; durum ve konumlardaki özellikler,

kimi kişiler ve topluluklar için değişik kuralları ve değişik uygulama-

ları gerekli kılabileceği; aynı hukuksal durumlar aynı, ayrı hukuksal

durumlar ayrı kurallara bağlı tutulursa Anayasa’nın öngördüğü eşit-

lik çiğnenmiş olmayacağı; kambiyo senetleri olan poliçe, bono ve çek

ortak birtakım yasal düzenlemelere tabi tutulmuş olmakla beraber

herbirinin ticari hayata konuluş amacı, ekonomik ve toplumsal işlevle-

ri ve bunlara bağlı olarak da hukuksal yönleri farklı olduğu; hukuksal

nitelikleri değişik ticarî senetlerden, çek hâmillerinin korunması yö-

nünden ayrı kurallar getirilmesinde Anayasa’nın 10 uncu maddesinde

öngörülen eşitlik ilkesine aykırılık söz konusu olmayacağına vurgu

yapmıştır.

6762 sayılı mülga Türk Ticaret Kanunu’nun 582 ve devamı mad-

delerinde, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 670 ve devamı madde-

lerinde poliçe, çek ve bono olarak düzenlenen kambiyo senetleri, yasal

unsurları birbirinden farklı olsa da ekonomik hayatta ifa ettikleri rolün

çok farklı olduğunu iddia etmek mümkün değildir.

Bu çerçevede, eşitlik ilkesi ve kambiyo senetlerinin ticari hayatta

ifa ettikleri rol bakımından burada yapılacak değerlendirmelerde ele

alınması gereken temel husus

“vadeli çek”

uygulaması olarak karşımıza

çıkmaktadır. İktisadi fonksiyonu itibariyle sadece bir ödeme aracı olan

çek, Kanun’da her ne kadar kambiyo senetleri arasında düzenlenmiş

olsa da, bir kredi aracı olarak kullanılmaya uygun bir senet olmamasına

rağmen

kıymetli evrak olan bu kambiyo senedi ticari hayatta asıl ola-

rak kredi vasıtası olarak kullanıldığı görülmektedir.

Nitekim, çek Türk

Ticaret Kanunu’na göre göründüğünde ödenmesi gereken bir ödeme

aracı iken, aşağıda açıklanacağı üzere, 5941 sayılı Çek Kanunu’yla vade-

li çek uygulaması büyük oranda yasal hale getirilmiştir.

CAN Mertol, s.78.

CANBOLAT Selahattin, s. 257.