47 / 465
İbraz Edilen Çekle İlgili Olarak Karşılıksızdır İşlemi Yapılması Halinde ...
46
bankaya ibrazı geçersizdir
32
.” şeklinde bir hüküm eklenmiştir
33
. Üste-
lik söz konusu tarih, 14/12/2009 tarihli ve 5941 sayılı Çek Kanunu’nun
geçici 1 inci maddesinin beşinci fıkrasıyla
“31/12/2011”
tarihine kadar
uzatılmıştır. 31/01/2012 tarihli ve 6273 sayılı Çek Kanununda Deği-
şiklik Yapılmasına Dair Kanun’la da bu süre 31/12/2017 tarihine ka-
dar uzatılmıştır
34
.
Öte yandan, söz konusu uygulama gerçekliğini dikkate alınarak
5941 sayılı Kanunun yasalaşma sürecinde Türkiye Büyük Millet Mec-
lisi Adalet Komisyonu’nda Tasarı’nın 3’üncü maddesine eklenen yeni
bir fıkrayla, ileri düzenleme tarihli çeklerin üzerinde yer alan tarihten
önce, bankaya ibraz edilmesi ve karşılığının kısmen veya tamamen bu-
lunmaması halinde, bu çekle ilgili olarak hukukî takip yapılmasının
önüne geçilmesi sağlanmıştır
35
. Bu düzenlemeye göre, ileri düzenle-
me tarihli çekle ilgili olarak hukukî takip yoluna başvurulabilmesi için
üzerinde yazılı düzenleme tarihi itibarıyla kanunî ibraz süresi içinde
bankaya ibraz edilmesi ve karşılıksızdır işlemi yapılması gerekmek-
tedir
36
. Ayrıca, 5941 sayılı Kanun yaptırım bakımından da çekin üze-
32
Düzenlemenin geçici niteliği ve Türk Ticaret Kanunundaki hükümler karşısında,
bu düzenlemenin çekin hukuki niteliğinde esaslı bir değişim anlamına gelmediği
ve bu düzenlemeye rağmen hale çekte vade olmadığı ifade edilmiştir. YEŞİLOVA
Ecehan Aras/YEŞİLOVA Bilgehan, Çek Hukukuyla İlgili İki Yeni Düzenleme,
TBB Dergisi, Sayı 82, 2009, s. 29.
33
Söz konusu hükmün gerekçesi “
Madde ile; belirli bir süreyle çekin, üzerinde yazılı keşi-
de tarihinden önce ödenmek için muhatap bankaya ibrazı geçersiz kabul edilerek ekonomik
sıkıntılarla çeklerin zamanında ödenememesi sonucunda ticari hayatta karşılaşılan sorun-
lara ve mağduriyetlere çözüm üretilmesi amaçlanmaktadır.
” şeklinde ifade edilmiştir.
Komisyon Raporunun Muhalefet Şerhlerinde ise “
Bu düzenleme çek kavramının ru-
huna aykırı olmakla birlikte ticari hayatta giderek artan istikrarsızlık ve güven bunalımına
karşı bir önlem olarak getirildiği düşünülmektedir
.” “…
çeklerde yazılan keşide tarihleriyle
ilgili düzenleme … doğrudan krizle mücadele amaçlı düzenlemeler olarak kabul edilmesi
mümkündür
.” görüşlerine yer verilmiştir. YEŞİLOVA Ecehan Aras/YEŞİLOVA Bil-
gehan, Çek Hukukuyla İlgili İki Yeni Düzenleme, TBB Dergisi, Sayı 82, 2009, s. 8-9.
34
Kanun metninde sadece “muhatap bankaya ibraz”dan bahsedilmiş olsa da, takas
odasına ibrazların da bu kapsamda değerlendirilmesi kanun koyucunun amacı
bakımından daha uygun olacaktır. YEŞİLOVA Ecehan Aras/YEŞİLOVA Bilge-
han, Çek Hukukuyla İlgili İki Yeni Düzenleme, TBB Dergisi, Sayı 82, 2009, s. 32-33.
35
REİSOĞLU Seza, Çek Hukuku, Ankara, 2011. s. 145-146.
36
Ancak ibraz yasağına ilişkin geçici hüküm dikkate alınmaz ise, üzerinde yazı-
lı düzenleme tarihinden önce ibraz edilen çekin karşılığının bulunması halinde
ödenmesi gerektiğinden, haklı olarak çeke bonoda olduğu gibi bir vade kazandı-
rıldığının iddia edilemeyeceği de ifade edilmektedir. YEŞİLOVA Ecehan Aras/
YEŞİLOVA Bilgehan, Çek Hukukuyla İlgili İki Yeni Düzenleme, TBB Dergisi, Sayı
82, 2009, s. 35-36.