TBB Dergisi 103. Sayı

TBB Dergisi 2012 (103)

Zeki YILDIRIM / Ekrem ÇETİNTÜRK

“Vadeli çek”

in hukuki sonuçlarına ilişkin olarak 29/06/1956 tarihli

ve 6762 sayılı mülga Türk Ticaret Kanunu’nun

“Vade”

başlıklı 707 nci

maddesinde

“Çek, görüldüğünde ödenir. Buna aykırı her hangi bir kayıt

yazılmamış hükmündedir. Keşide günü olarak gösterilen günden önce öden-

mek için ibraz olunan bir çek ibraz günü ödenir.”

şeklinde bir hüküm yer

almaktaydı. Yine 1/7/2012 tarihinde yürürlüğe giren olan 6102 sayılı

yeni Türk Ticaret Kanunu’nun

“Muacceliyet”

başlıklı 795 inci madde-

sinde 6762 sayılı Kanunu’nun hükümlerine paralel olarak

“Çek görün-

düğünde ödenir. Buna aykırı herhangi bir kayıt yazılmamış hükmündedir.

Düzenleme günü olarak gösterilen günden önce ödenmek için ibraz olunan

çek, ibraz günü ödenir.”

hükmüne yer verilmiştir

19/3/1985 tarihli ve 3167 sayılı

“Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve

Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun”

üzerindeki düzenleme ta-

rihinden önce bankaya ibraz edilip de kısmen veya tamamen karşılık-

sız çıkan çekin hem hukukî takibe hem de cezaî kovuşturmaya konu

olabilmesine imkân tanıyarak, çekin bir ödeme aracı olduğu şeklinde-

ki Türk Ticaret Kanunu’ndaki düzenlemeye paralel bir hüküm öngör-

müştür.

Bununla birlikte, yukarıda belirttiğimiz gibi, çekin görüldüğün-

de ödenmesi gerekmesine rağmen, ülkemiz uygulamasında şu ana

kadar çek genellikle vadeli bir ödeme aracı olarak kullanılmıştır. Bu

uygulama gerçekliğinden dolayı, çekin düzenleme tarihinden önce ib-

raz edilmesi borçlu kişinin öngörmediği sonuçların ortaya çıkmasına

ve çeklerin karşılıksız kalması nedeniyle çek nedeniyle ortaya çıkan

uyuşmazlıkların sayısının artmasına neden olmuştur.

Uygulamadan kaynaklanan bu uyuşmazlıkları önlemek amacıyla

18/02/2009 tarihli ve 5838 sayılı Kanun’un 18 inci maddesiyle, 3167

sayılı Kanun’a geçici 2 nci madde olarak “31/12/2009 tarihine kadar,

üzerinde yazılı keşide tarihinden önce çekin ödenmek için muhatap

Doktrinde de çekte vadenin mümkün olmadığı konusunda bir tereddüt bulun-

mamaktadır. “

Kanaatimizce de, çekin iktisadi ve hukuki işlevi düşünüldüğünde, ‘çek’ ile

‘vade’ kelimelerinin dahi yan yana getirilmesi mümkün değildir

.” YEŞİLOVA Ecehan

Aras/YEŞİLOVA Bilgehan, Çek Hukukuyla İlgili İki Yeni Düzenleme, TBB Dergi-

si, Sayı 82, 2009, s. 17.