339 / 441
Yerelden Evrensele Mütevazı Bir Türk Katkısı
338
süzülmesi gerekeni eleyelim, alınması gerekeni arayıp bulalım, maziyi
ve anı harmanlayalım, ati için yol olalım, yordam olalım, ışık olalım,
hava olalım, su olalım, toprak olalım, hak olalım, adalet olalım. Ne ki;
Kaza (Yargı) bağında / bostanında / bahçesinde / gülistanında / sa-
rayında / konağında kalmasın tek mağdur / muzdarip insan, kazaen
sebeb-i müsebbibi “BİZ / KAZA” olan.
O hâlde Mecelle’nin;
Hâkimin vasıflarının belirtildiği 1792. mad-
desi
(Ki benzerine şu ana kadar bu satırların yazarı başka bir hukuk-
ta veya sistemde ‘Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen
2003/43
sayılı Bangolar Yargı Etiği İlkeleri
de dâhil olmak üzere’ rastlaya-
mamıştır)
ile
hüküm vermeden uzak durulmasının salık verildiği /
emrolunduğu
enfes / veciz / sui generis 1812. maddesinin Evrensel
olmadığını kim iddia edebilir?
MECELLE / ROMA HUKUKU / MAGNA CARTA LIBERTATUM ;
Ahmet Cevdet Paşa ve ekibinin müşterek eseri Mecelle’nin ve bil-
hassa bu Kanunun 1792 ve 1812. Maddeleri; en az Yunus EMRE kadar,
Mevlana kadar, Magna Carta Libertatum kadar, 2011 model Türk Borç-
lar Kanunu’na mesned olan Kadim Roma Hukuku kadar değerlidir.
Ancak, biz kendi değerimizi / malımızı / ürünümüzü / üstünümüzü
görmezsek onu uluslar arası hukuk pazarına / fuarına /sergisine ve
evrenselliğe nasıl taşıyabiliriz? Bu kolay olmasa gerek.
Belki bu husustaki halimiz;
“Cihan-ârâ cihan içindedir ârâyı bilmezler
Ol mahiler ki derya içredir deryayı bilmezler”
YUNUS EMRE
(O balıklar ki denizde / okyanusta yüzerler ancak bundan “na-
sıl bir hazine / değerler / cevherler dünyası” içinde hayat sürdükle-
rinden habersiz yaşarlar.) deyişiyle özetlenebilecek bir durumla karşı
karşıya kalabiliriz.
Bunu ise bugün itibariyle modern hukukun ve evrensel norm-
ların geldiği aşama ve sunduğu global standartlar ile mazimizdeki
yerel değer ve kavramları mukayese ettiğimizde bariz olarak fark
edebiliriz. Ana temamız bu olmakla beraber Bangalore İlkelerinin