85 / 441
Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelik Değişikliklerin Eleştirisi
84
Anayasa Mahkemesi kararlarında vurgulandığı üzere, hukuk
devletinin vazgeçilmez ögeleri içinde yer alan yasaların kamu yararı-
na dayanması ilkesiyle bütün kamusal girişimlerin temelinde bulun-
ması doğal olan kamu yararı düşüncesinin yasalara egemen olması
zorunludur. Anayasa Mahkemesi tarafından yasama tasarruflarının
“kamu yararı”
unsuru yönünden incelenmesinde Anayasa’nın 2’nci
maddesinde öngörülen
“hukuk devleti”
ilkesi ile ilişki kurularak
“kamu
yararı”
unsuruna aykırılık taşıyan düzenlemeler bu yönden eleştiril-
mektedir.
Anayasa’nın 2’nci maddesinde, belirtilen
“hukuk devleti”
ilkesi
gereğince, yasama işlemlerinin, kişisel yararları değil kamu yararını
gerçekleştirmek amacıyla yapılması gerekir. Bir kuralın Anayasaya
aykırılık sorunu çözümlenirken
“kamu yararı”
konusunda Anayasa
Mahkemesinin yapacağı inceleme de, yasanın kamu yararı amacıyla
yapılıp yapılmadığını araştırmaktır. Anayasa’nın çeşitli hükümlerinde
yer alan kamu yararı kavramının Anayasada bir tanımı yapılmamıştır.
Ancak Anayasa Mahkemesinin kimi kararlarında da belirtildiği gibi,
kamu yararı, bireysel, özel çıkarlardan ayrı ve bunlara üstün olan top-
lumsal yarardır. Bu saptamanın doğal sonucu olarak da, kamu yararı
düşüncesi olmaksızın, yalnız özel çıkarlar için veya yalnız belli kişile-
rin yararına olarak yasa kuralı konulamaz. Böyle bir durumun açık bir
biçimde ve kesin olarak saptanması halinde, söz konusu yasa kuralı
Anayasanın 2. maddesine aykırı düşer ve iptali gerekir. Açıklanan ay-
rık hal dışında, bir yasa kuralının ülke gereksinimlerine uygun olup
olmadığı bir siyasi tercih sorunu olarak yasa koyucunun takdirine ait
olduğundan, salt bu nedenle kamu yararı değerlendirmesi yapmak
Anayasa yargısıyla bağdaşmaz.
26
Esasen kamu yararı kavramının sınırları belirgin olmadığı gibi,
toplumdan topluma ya da dönemden döneme ekonomik, siyasi ya
da sosyal koşullara göre değişkenlik gösterebilmektedir. Bu neden-
le, Anayasa Mahkemesi kamu yararının tanımını yapmak yerine, her
somut olayda kamu yararının var olup olmadığını incelemeyi tercih
etmektedir.
26
AYMK, 31.10.2008, E. 2008/34, K. 2008/153, 06.12.2008 tarihli ve 27076 sayılı Res-
mi Gazete’de yayımlanmıştır.