131 / 505
Mobbing Suç Tipi için Bir Analiz Denemesi
130
Giriş
Olgusal açıdan eski ve fakat kavramsal bakımdan yeni bir mev-
hum olan mobbing sektör ayrımı yapılmaksızın tüm örgütlerde bir
grup çalışan veya yöneticinin örgüt içinde birbirlerine karşı düşmanca
ve etik olmayan davranışlarda bulunmaları sonucu ortaya çıkan bir
süreci anlatmaktadır. Günümüzde mobbing olgusuna yönelik farkın-
dalığın artmasıyla konuyla ilgili giderek daha çok bilimsel araştırma
ve yayın yapıldığı görülmektedir. Ayrıca, sendikalar, meslek örgütleri
ve diğer bağımsız kuruluşların sorunla daha çok ilgilenmeye başladık-
ları görülmektedir.
Hukuki açıdan ise mobbingin belirli bir düzen ve kişilik hakkı ih-
lalini meydana getirdiği göz önüne alındığında bu konuda yasal bir
takım düzenlemelerin yapılması da kaçınılmaz hale gelmiştir. Mob-
bing olgusuna ilişkin bilincin artması ve buna paralel olarak mobbing-
le mücadele edilmesi gereği karşısında, karşılaştırmalı hukukta özel-
likle son yirmi yılda mobbinge karşı önleyici tedbirlerin alınması; iş
kanunları ve ceza kanunları kapsamında gerekli hukuki düzenlemeler
yapılması sağlanmıştır.
Türkiye’de de konuyla ilgili olarak son yıllarda giderek artan sayı-
da araştırmalar yapılmakta, makaleler ve kitaplar yayımlanmaktadır.
Türk hukuk sistemi içinde bulunduğumuz seneye kadar mobbingle
ilgili olarak yasalarda özel düzenlemelere rastlanmazken, son zaman-
da konuyla ilgili olarak Türk Borçlar Kanunu’nda özel bir düzenleme
yapılması, Başbakanlık tarafından Genelge yayımlanması ve Türkiye
Büyük Meclisi tarafından kurulan komisyonlarda konunun ele alına-
rak raporlar yazılması gelişmeleri yşanmıştır. Mobbingin Türk Ceza
Kanunu’nda münferit bir suç olarak düzenlenmesi söz konusu Meclis
Komisyonu raporunda bir öneri olarak yer almışsa da bu konuda he-
nüz somut bir adım atılamamıştır. Ne var ki, ceza hukuku bakımından
mobbing konusunu değerlendiren bilimsel yayınların da, ulaşılabildi-
ği kadarıyla, Türk yazınında yer almadığı görülmüştür. Bu eksiklikten
hareketle söz konusu çalışmanın konusu oluşmuştur.
Çalışmada, yukarıdaki bağlamda, ilk kısımda mobbing kavramının
gelişimine, kavramı ifade etmek için kullanılan terminolojiye, tanıma,
boyutu konularına genel olarak hem Türkiye hem Türkiye dışında orta-
ya konulan çalışmalar çerçevesinde değinilecek, mobbingle mücadele-
nin hukuksal boyutları uluslararası alanda özellikle Avrupa’dan örnek-