TBB Dergisi 105. Sayı

Hekimin Fiilinden Dolayı Zarar Gören Üçüncü Kişinin Hastaneye Karşı ...

284

4. Yardımcı Kişiden Dolayı

Sorumluluğu Kaldırılması veya Sınırlandırılması

Türk Borçlar Kanunu m. 116/II’ye göre, borçlu, alacaklı ile daha

evvel yapmış olduğu sözleşme ile yardımcı kişinin alacaklıya vereceği

zararlardan sorumlu olmayacağını kararlaştırabilir. Bu duruma sorum-

suzluk sözlemesi adı verilir. Taraflar arasında böyle bir sözleşmenin

yapılabilmesi için işin yardımcı şahsa bırakılabilir olması ve borçlunun

işletme organizasyonunun kusursuz ve eksiksiz olması gerekir

TBK. m. 116/II’de yer alan ve borçlunun yardımcı kişinin borca

aykırı fiilerinin sonuçlarından kurtulmayı amaçlayan sözleşme ile

TBK. m. 115 arasında önemli bir fark vardır. Şöyle ki, TBK. m. 116/

II’ye göre, borçlu alacaklı ile önceden yaptığı sözleşme ile yardımcı ki-

şilerin kasıtlı veya ağır kusurlu davranışlarıyla alacaklıya verecekleri

zararlardan tamamen veya kısmen sorumsuz olacağını kararlaştırma-

larıdır. Buna karşın TBK. m. 115’e göre alacaklı ve borçlu arasında daha

evvelden yapılacak kast ve ağır ihmalden dolayı sorumlu olunmaya-

cağına ilişkin sözleşme kesin olarak hükümsüzdür. Ancak bu kuralla-

rın kanun maddesinde bazı istisnai halleri de düzenlenmiştir. Bunlar,

TBK. m. 116/III’e göre, uzmanlığı gerektiren bir hizmet, meslek veya

san’at, ancak kanun ya da yetkili makamlar tarafından verilen izinle

yürütülebiliyorsa, borçlunun, yardımcı kişilerin fiillerinden sorumlu

olmayacağına ilişkin yaptıkları anlaşma kesin olarak hükümsüzdür.

5. Adam Adam Çalıştıranın Sorumluluğu ile Yardımcı Kişinin

Eyleminden Sorumluluğun Karşılaştırılması

Türk Borçlar Kanunu m. 66’da düzenleenen adam çalıştıranın so-

rumluluğu, Borçlar Kanunumuzun haksız fiilerle ilgili bölümünde dü-

zenlenmiştir. Burada, kusura dayanmayan bir haksız fiil sorumluluğu

söz konusudur. Buna karşılık, TBK. m. 116’da hükme bağlanan yar-

dımcı kişinin eylemlerinden sorumluluk, “Borçların İfa Edilmemesi-

nin Sonuçları”na ilişkin ikinci kısımda yer almıştır. Bu iki hüküm TBK.

m. 49 ve TBK. m. 112 gibi, belirli bir zararın ne zaman sorumluluğa yol

açacağını belirleyen birer sorumluluk normudur

. Bu duruma veri-

Gauch/Schleup/Schmid/Rey, PN. 2898, 144; Wiegand, PN. 16 Art. 101 OR; Fur-

rer/Wey, PN. 36 Art. 101 OR; Weber, PN. 163, Art. 101 OR; Tekinay/Akman/

Burcuoğlu/Altop, 1203; Eren, 1085; Şenocak, 237.

Gauch/Schleup/Schmid/Rey, PN. 2903 vd, 144; Şenocak, 135.