280 / 505
TBB Dergisi 2013 (105)
Hayrunnisa ÖZDEMİR
279
sırada alacaklıya bir zarar vermesi gerekir. Kanun metninde yardımcı
şahsın fiilinden dolayı borçlunun sorumlu olabilmesi için gerekli olan
illiyet bağına kanun metninde yer verilmiştir.
Borçlunun sorumlu olması için yardımcının fiili ile gerçekleşen
zarar arasında önce tabii sonra uygun illiyet bağı olmalıdır
74
. İfa veya
kullanma yardımcısının davranışı, yani ifa fiili veya kullanma fiili ile
somut olayda gerçekleşen zarar arasında uygun illiyet bağı mevcut
değil veya söz konusu bu bağ mücbir sebep alacaklının veya üçüncü
kişinin ağır kusuru ile kesilmişse, zarardan sorumluluk söz konusu ol-
maz
75
. Ayrıca, ifa yardımcısı kendisine verilen işi gördüğü sırada iş ile
ilgili bir husustan dolayı karşı âkide zarar vermelidir. Yardımcı kişinin
kendisine tevdi edilen işin görülmesi dışındaki fiilinden dolayı üçüncü
şahsa zarar vermesi durumunda, yardımcı kişinin kendi fiilinden biz-
zat sorumlu olacağından, yardımcı kişinin fiilinden dolayı borçlunun
sorumluluğu cihetine gidilemez
76
.
H. Hüküm ve Sonuçları
1. Genel Olarak
Yukarıda anılan şartlar gerçekleşince borçlu, yardımcı kişinin ala-
caklıya vermiş olduğu zarardan dolayı bu zararı kendi fiiliyle vermiş
gibi sorumlu olur
77
. Çalışmamızda incelenen genel ve özel şartların
varlığı halinde borçlunun alacaklıya karşı tazminat yükümlülüğü
doğar. Borçlunun yardımcının eylemlerinden sorumluluğunun ko-
şulları, borca aykırılık sebebiyle sorumluluğa ilişkin TBK.m. 112’deki
genel koşullarla aynıdır. Tıpkı Borçlar Kanunu m. 112’de aranan, za-
rarın, uygun illiyet bağının ve borca aykırılığın varlığını ispat yükü
alacaklıda
78
, kendisine farazî bir kusur yükletilemeyeceğini ispat yükü
74
Koller, PN. 117vd, 32-33; Weber, PN. 109 zu Art. 101 OR; BGE 123 II 112 ; BGE 88
II 433.
75
Eren, 1083.
76
Wiegand, Haftung, 789.
77
Gauch/Schleup/Schmid/Rey, PN. 2894, 143; Weber, PN. 154, zu Art. 101 OR; Wi-
egand, PN. 18, zu Art. 101 OR; Furrer/Wey, PN. 34, Art. 101 OR; Koller, PN. 508,
156; Spiro, 264.
78
Koller, PN. 349, 108; Furrer/Wey, PN. 34, Art. 101 OR; Gauch/Schleup/Schmid/
Rey, PN. 2894, 143; Wiegand, PN. 18 Art. 101 OR; Schwenzer, PN. 23.02; Wiegand,
PN. 4 Art. 101 OR; Şenocak, 221.