TBB Dergisi 105. Sayı

Ceza Muhakemesi Hukukunda Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı

388

bb. Yüklenen Suçun Hukuka Aykırı Fakat Bağlayıcı Emrin

Yerine Getirilmesi Suretiyle veya Zorunluluk Hali ya da Cebir

veya Tehdit Etkisiyle İşlenmesi

Suçun hukuka aykırı fakat bağlayıcı emrin yerine getirilmesi su-

retiyle veya zorunluluk hali ya da cebir veya tehdit etkisiyle işlenmesi

halinde de fail hakkında ceza verilmesine yer olmadığı kararı verile-

cektir (CMK m. 223/3-b).

Yüklenen suçun hukuka aykırı fakat bağlayıcı emrin yerine ge-

tirilmesi suretiyle veya zorunluluk hali altında işlenmesi konusunda

öğretide farklı görüşler mevcuttur. Öğretide yer alan bir görüşe göre

Ceza Muhakemesi Kanunundaki düzenleme şekliyle bu iki durum,

kusurluluğu etkileyen haldir

. Diğer bir görüşe göre ise bir hukuka

uygunluk sebebidir

Emrin yerine getirilmesi Türk Ceza Kanunu m. 24/2 hükmünde

düzenlenen bir haldir. Buna göre, yetkili bir merciden verilip, yerine

getirilmesi görevi gereği zorunlu olan bir emri uygulayan sorumlu ol-

maz.

Zorunluluk hali de Türk Ceza Kanunu m. 25/2 hükmünde dü-

zenlenen bir haldir. Buna göre, gerek kendisine gerek başkasına ait bir

hakka yönelik olup, bilerek neden olmadığı ve başka suretle korun-

mak olanağı bulunmayan ağır ve muhakkak bir tehlikeden kurtulmak

veya başkasını kurtarmak zorunluluğu ile ve tehlikenin ağırlığı ile

konu ve kullanılan vasıta arasında orantı bulunmak koşulu ile işlenen

fiillerden dolayı faile ceza verilmez.

Cebir veya tehdit etkisiyle suçun işlenmesi halinde ceza verilme-

sine yer olmadığı kararı verilecektir. Maddede Türk Ceza Kanunu m.

28 hükmünde düzenlenen, karşı koyamayacağı veya kurtulamayacağı

cebir ve şiddet veya muhakkak ve ağır bir korkutma veya tehdit sonu-

cu suç işleyen kimseye ceza verilmez hükmünde sayılan cebir, şiddet,

korkutma ve tehdit unsurlarından sadece cebir veya tehdite yer ve-

rilmesinin uygulamada tereddütlere yol açabileceği düşüncesindeyiz.

Artuk/Gökcen/Yenidünya, 2007, s. 641, Hakeri, 290, Mahmutoğlu, Fatih Selami,

“5327 Sayılı Türk Ceza Kanununda Hukuka Uygunluk Nedenleri”, Hukuk ve

Adalet Dergisi, S. 5, Nisan 2005, s. 51.

Centel/Zafer/Çakmut, s. 311, Öztürk/Erdem, 2008, s. 204, Donay, Süheyl, Ceza

Muhakemesi Kanunu Şerhi, İstanbul 2009, s. 349.