23 / 473
Anonim Şirketlerde Esas Sermaye Artırımında Pay Sahiplerinin Hakları
22
senetlerini tek taraflı iradesiyle, şirketin pay senedi ile değiştirme hak-
kını veren bir haktır. Bu hak yenilik doğurucudur. Yenilik doğurucu
hakkın kullanımı ile alacak ile pay senedi bedeli takas edilmiş olur.
19
Bu usulde sermaye, uzun sayılabilecek bir süre içinde, değiştirme ve
alım hakları sahipleri tarafından kullanıldıkça, damla damla artar. Baş-
ka bir deyişle, sermayeyi, üçüncü kişilerin kendilerine tanınan alım ve
değiştirme haklarını kullanmaları artırır. Her hak kullanımında arttığı
için, sermaye değişkendir. Bu haliyle şarta bağlı sermaye artırımı, sabit
sermaye sisteminin bir istisnasıdır.
1. Genel Kurul Kararı
Şarta bağlı sermaye artırımı yapabilmek için esas sözleşmede artı-
rımın şartları ve kurallarının bulunduğu bir hüküm bulunmalıdır. Bu
hüküm, her şarta bağlı sermaye artırımında kullanılabilecek genel bir
hüküm olamaz. Sistem gereği her artırım için, ona özgü, yani ayrı bir
esas sözleşme hükmüne ihtiyaç vardır.
20
Alınacak bu genel kurul ka-
rarı sermaye artırım kararı olmayıp, şarta bağlı sermaye artırımının
sözleşmesel dayanağını oluşturmaktadır. Esas sözleşmede aksine bir
hüküm yoksa genel kurul şarta bağlı sermaye artırım kararını, serma-
yenin en az yüzde ellisini oluşturan pay sahiplerinin olumlu oyu ile
alır, TTK m.421/I. İlk toplantıda bu nisap sağlanamazsa, ikinci toplan-
tıda şirket sermayesinin en az üçte birinin toplantıda temsil edilmesi
ve mevcut payların çoğunluğuyla karar alınması gerekmektedir.
Genel kurul tarafından yapılacak esas sözleşme değişikliği sonucu
esas sözleşmeye eklenecek yeni maddede bulunması gereken unsurlar
TTK’nın 465. maddesinde sayılmaktadır. Şarta bağlı sermaye artırımı
yapılabilmesi için, 465. maddedeki içeriğe sahip ve esas sözleşmeye
şarta bağlı sermaye artırımı için konulmuş bir esas sözleşme hükmü-
ne ihtiyaç vardır. Genel kurulun kararı bir esas sözleşme değişikliği
niteliğindedir. Genel kurul bu yetkisini başka bir organa devredemez.
Alınan bu karar noter tarafından onaylanır ve tescil edilir. Üçüncü
19
Tahvilin ve benzeri borçlanma araçlarının alacaklısı sadece mezkûr senetlerde
yazılı anaparanın ve faizinin değil, bir alternatif faculta olarak şirketin pay senedini
elde etmeye ilişkin beklentinin de hamilidir, TTK m.463 madde gerekçesi.
20
Şarta bağlı sermaye artırımı tamamlanınca ona ilişkin sözleşme maddesi tükendiği
için esas sözleşmeden çıkarılır. Yeni bir şarta bağlı sermaye artırımı ancak yeni bir
esas sözleşme hükmünün kabulü ile mümkün olacaktır.