28 / 473
TBB Dergisi 2013 (106)
İrfan AKIN
27
katılma hakkı pay sahibinin rızası hilafına azalacaktır. Rüçhan hakkı-
nın kullanımı için yeni çıkan paylarının niteliğinin bir önemi bulun-
mamaktadır. Pay sahibi rüçhan hakkı sınırlandırılmadığı takdirde,
yeni çıkan bütün paylardan öncelikle alma hakkına sahiptir.
28
1. Rüçhan Hakkının Hukuki Niteliği
Rüçhan hakkı, pay sahipleri için bir imtiyaz yada müktesep hak
niteliğinde bir hak değildir. Esas sözleşmede yapılan özel bir düzenle-
me ile pay sahiplerine öncelikli olarak yeni çıkan paylardan alma hak-
kı tanındığı durumlarda, esas sözleşmeden kaynaklanan sözleşmesel
bir müktesep haktan söz edebiliriz.
29
Rüçhan hakkı hukuki niteliği itibariyle nispi bir haktır. Bu hak ser-
maye artırımı durumunda sadece sermaye artırımında bulunan şirke-
te karşı ileri sürülebilir. Pay sahibinin rüçhan hakkından kaynaklanan
sermaye artırımına katılma yükümlülüğü bulunmamaktadır.
30
Rüçhan
hakkı kök paya ait bir hak olup, payın ürünü niteliğinde değildir. Bu
nedenle rüçhan hakkı intifa ve rehin hakkı sahipleri tarafından değil,
payın maliki tarafından kullanılabilir.
31
2. Rüçhan Hakkının Kullanılması
TTK m.461/III uyarınca yönetim kurulu pay sahiplerinin yeni pay
alma haklarını kullanabilmelerinin esaslarını bir karar ile belirler ve bu
kararda pay sahiplerine rüçhan haklarını kullanabilmeleri için en az
on beş gün süre verir. Söz konusu yönetim kurulu kararı tescil edilir ve
Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan olunur. Ayrıca sermaye artırımı
yapan şirketin internet sitesinde uygun bir şekilde yayınlanır. Yönetim
kurulu pay sahiplerinin rüçhan haklarını kullanabilmeleri için somut
olayın gerektirdiği bütün tedbirleri almakla yükümlüdür. Bu kapsam-
28
Pulaşlı,
Şirketler Hukuku Şerhi
, s.1628.
29
Pulaşlı,
Şirketler Hukuku Şerhi
, s.1629.
30
von Plant, Thomas,
Der Schutz der Aktionaere bei der Kapitalerhöhung
, Basel Frankfurt
a.M. 1982, s.15.
31
Tekinalp (Poroy/Çamoğlu),
Ortaklıklar
, N. 1404. Yargıtay 11.HD 03.06.1994 tarihli
ve 2551/4617 sayılı kararında aynı yönde şu kararı vermiştir: “
Yeni pay alma hakkı,
payın ürünü (semeresi) olmayıp kök paya aittir. Kök hakkının genişlemesi niteliğindedir.
Rüçhan hakkı, pay üzerinde intifa veya rehin hakkı olan tarafından değil, kök payın maliki
tarafından kullanılır
.”