29 / 473
Anonim Şirketlerde Esas Sermaye Artırımında Pay Sahiplerinin Hakları
28
da hakkın kullanılabilmesi için on beş günlük süreden daha fazlası ge-
rekir ise, yönetim kurulunun bu süreyi alacağı kararda pay sahiplerine
tanıması gerekmektedir.
32
Yönetim kurulu tarafından belirlenecek bu
süre hak düşürücü süredir.
33
Rüçhan hakkının kullanımı pay senedi üzerindeki yeni pay alma
hakkı kullanım kuponları karşılığında veya pay senedi ibrazı sure-
tiyle yapılır.
34
Yönetim kurulu tarafından tanınan süre içinde rüçhan
hakkını kullanmak isteyen her pay sahibi, TTK m.459/II’de belirlenen
şekilde iştirak taahhütnamesini hazırlayıp, şirket yönetim kuruluna
iletmelidir. İştirak taahhüdü, yeni pay almaya ilişkin 461. madde çerçe-
vesinde, kayıtsız, şartsız ve yazılı olarak yapılır. İştirak taahhütnamesi,
taahhütnamenin verilmesine sebep olan sermaye artırımı belirtilerek;
taahhüt edilen payların sayılarını, itibarî değerlerini, cinslerini, grup-
larını, peşin ödenen tutarı,
35
taahhütle bağlı olunulan süreyi ve varsa
çıkarma primi ile taahhüt sahibinin imzasını içerir, TTK m.459/II.
3. Rüçhan Hakkının Devri
Rüçhan hakkı malvarlığı niteliğinde bir haktır ve dolayısıyla
devredilebilir, TTK m.461/IV. Şirket, rüçhan hakkı tanıdığı pay sa-
hiplerinin bu haklarını kullanmalarını, nama yazılı payların devre-
dilmelerinin esas sözleşmeyle sınırlandırılmış olduğunu ileri sürerek
engelleyemez, TTK m.461/V. Kanun koyucu bu madde ile, bir anonim
şirketin hisse senetlerinin devrine getirilen kısıtlamalardan beklenen
menfaat ile pay sahibinin yeni pay alma hakkından doğan menfaati
arasında tercihini rüçhan hakkından yana kullanmıştır. Bu çerçevede
şirket rüçhan hakkı sahibi pay sahiplerinin bu haklarını kullanmaları-
nı, nama yazılı payların devredilmelerinin esas sözleşme ile sınırlandı-
rılmış olduğunu ileri sürerek engelleyemez.
32
Üçüncü fıkra sadece on beş günlük süreyi belirlememekte, aynı zamanda yönetim
kuruluna bir anlamda emir vermektedir. Yönetim kurulu on beş günlük kullanma
süresi vererek görevini kanuna uygun olarak yerine getirmiş olmaz. Kurul, hakkın
“kullanılabilmesi”
ne elverişli olan süreyi vermelidir, TTK m.461/III madde gerekçesi.
33
Aynı yöndeki Yargıtay görüşü için bkz. 11.HD E.7832, K.5656 ve 24.10.1989 tarihli
kararı.
34
Bkz. Yargıtay’ın 11.HD E.230, K.990 ve 06.02.1992 tarihli kararı.
35
TTK m.344/I uyarınca nakden taahhüt edilen payların itibarî değerlerinin en az
yüzde yirmibeşi tescilden önce, gerisi de şirketin tescilini izleyen yirmidört ay
içinde ödenir. Payların çıkarma primlerinin tamamı tescilden önce ödenir.