100 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Zeynep Derya TARMAN
99
melerden biri olup akdedildiği dönemde sıkça rastlanan havayolu
kazalarından kaynaklanan davalara karşı havayolu endüstrisini ko-
rumak üzere kaleme alınmıştır.
5
Türkiye, 1929 tarihli Varşova Kon-
vansiyonu ile bu Konvansiyon’da değişiklik yapan 1955 tarihli Lahey
Protokolünü onaylamış ve yürürlüğe koymuş olduğu gibi,
6
1971 ta-
rihli Guatemala Protokolü
7
ve 4 Numaralı 1975 tarihli Montreal Pro-
tokolüne de 12 Eylül 1998 tarihi itibarı ile taraf olmuştur.
8
Varşova
Konvansiyonu’nun öngördüğü maddi hukuk sistemi sonraki ek ve
tadillerle yeknesaklığını büyük ölçüde kaybetmiş olduğundan, söz
konusu sistemin yeni bir metinde birleştirilmesi kararlaştırılmıştır.
9
Bunun yanı sıra, küreselleşme sonucu hava trafiğindeki büyük artış
ve hava yoluyla yolcu ve yük taşınmasına ilişkin yasal düzenleme-
lerin çağın gerisinde kalması, Varşova Konvansiyonu’nun gözden
geçirilmesini gerekli kılmıştır. Varşova/Lahey Sistemi’nin, özellikle
taşıyıcının sorumluluğunu düzenleyen hükümleri bakımından, yeni
ihtiyaçlara cevap verecek hale getirilmesi amacıyla,
10
28.5.1999 tarih-
li Hava Yoluyla Uluslararası Taşımacılığa İlişkin Belirli Kuralların
Birleştirilmesine Dair Sözleşme (Montreal Sözleşmesi) hazırlanmış-
tır.
11
Bu Sözleşme, m. 53/f.6 uyarınca 30 ülkenin Sözleşme’yi onay-
5
Larry Moore,
The new Montreal Liability Convention, Major Changes in International
Air Law: An End to the Warsaw Convention
, Tulane Journal of International and
ComPtive Law, Spring 2001, s. 224.
6
13.1.1977 tarih ve 2073 sayılı Kanun (R.G. 13.3.1977-15877) ve bu Kanun’a daya-
nılarak çıkarılan 29.9.1977 tarih ve 7/13874 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (R.G.
3.12.1977-16128).
7
R.G. 21.4.1993-21559.
8
8.5.1991 tarih ve 3736 sayılı Kanun (RG. 21.5.1991-20877) ve bu Kanun’a dayanı-
larak çıkarılan 15.2.1993 tarih ve 1993/4166 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı (R.G.
21.4.1993-21559). Varşova Konvansiyonu ve ek protokollerinin yanı sıra Türkiye
bazı devletlerle havayoluyla taşımaya ilişkin iki taraflı antlaşmalar yapmıştır. Bkz.
Nuray Ekşi,
Milletlerarası Ticaret Hukuku
, İstanbul 2010, s. 90, dn. 21.
9
Buna karşılık, Varşova Konvansiyonu’nun uluslararası alanda geniş çapta kabul
gördüğü ve yalnızca sorumluluk sınırlarının arttırılması yoluyla Konvansiyon’un
ayakta tutulmasının daha yerinde olacağı hakkında bkz. Moore, s. 232.
10
Montreal Sözleşmesi’nin havayolu şirketlerini değil, tüketicilerin çıkarlarını esas
alan bir sözleşme olduğu yönünde bkz. Devendra Pradhan,
The Fifth Jurisdiction
Under The Montreal Liability Convention: Wandering American or Wandering Every-
body
, Journal of Air and Commerce 2003, s. 719.
11
Bülent Sözer,
Türk Hukukunda ve Uluslararası Hukukta Havayolu ile Yük Taşıma Sözleş-
mesi
, 2. Bası, İstanbul 2009, s. 74.
Montreal Sözleşmesi’nin İngilizce metni için bkz.
http://dgca.nic.in/int_conv/Chap_XXI.pdf.