TBB Dergisi 107. Sayı

TBB Dergisi 2013 (107)

Umut YENİOCAK

D- Sonuç

Borçlar Kanunu’nun genel işlem koşullarına ilişkin hükümlerin-

den yola çıkarak, sözleşme ilişkilerinde “genel işlem koşulu kullan-

mak yasaklandı” yargısına varmak doğru değildir. Bugünün ekono-

mik işleyişi dikkate alındığında sözleşmelerde genel işlem koşulları

kullanmanın ekonominin vazgeçilemez bir ihtiyacı olduğu açıktır.

Bahsi geçen hükümlerin amacı şöyle algılamalıdır:

Sözleşme ilişkilerinde sözleşmenin içeriğini belirleme iktidarını

tek başına elinde bulunduran tarafın, sözleşmeyi oluştururken bütün

yedek hukuk kurallarını kendi lehine ortadan kaldırma ya da değiş-

tirme, karşı tarafı kelepçeleme eğilimini kontrol etmesi, bu anlamda

asgari bir dengeyi gözetmesi gerekir.

Ayrıca, sözleşmenin kuruluşu aşamasında, sözleşme hükümleri-

ni muhatabından kaçırmak yerine, bu konuda muhatabına karşı şeffaf

davranması gerekir.

Aksi halde, bütün içeriğiyle çok “sağlam” görünen sözleşme, bir

dava açılması hâlinde hâkimin denetimine tabi olabilir. Diğer ifadeyle,

sözleşmeye müdahale edilebilir. Bu durumda, çok güvenilen sözleşme

bütünüyle elden kayabilir.

Bu yüzden, gerek sözleşme metninin oluşturulması aşamasında

gerekse sözleşmen kurulması aşamasında Borçlar Kanunu’nun genel

işlem koşullarına ilişkin hükümleri önemle dikkate alınmalıdır.

KAYNAKLAR

ALTOP, Atilla, “Türk Borçlar Kanunu Tasarısı’ndaki Genel işlem Koşulları Düzen-

lemesi”

Prof. Dr. Ergon A. Çetingil ve Prof. Dr. Rayegan Kender’e 50. Çalışma Yılı

Armağanı

, İstanbul, 2007, s. 254–260Atilla, Prof. Dr. Ergon A. Çetingil ve Prof. Dr.

Rayegan Kender’e 50. Çalışma Yılı Armağanı, İstanbul, 2007

ATAMER, Yeşim M., “Yeni Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Uyarınca Genel İşlem

Koşullarının Denetlenmesi – TKHK M. 6 ve TTK M. 55, F. 1 ile Karşılaştırmalı

Olarak”, Türk Hukukunda Genel İşlem Şartları Sempozyumu, 08.04.2011, Banka

ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Ankara, 2012 (Sempozyum)

ATAMER, Yeşim M., “Genel İşlem Şartlarının Denetiminde Yeni Açılımlar”, Prof. Dr.

Necip Kocayusufpaşaoğlu İçin Armağan, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2004