TBB Dergisi 107. Sayı

TBB Dergisi 2013 (107)

Zeynep Derya TARMAN

105

Bu noktada, davacıların ilk planda göz önünde tutmaları gereken hu-

sus, mümkün mertebe davanın davalı tarafın malvarlığının bulundu-

ğu ülkedeki yetkili mahkemede veya bu mümkün olmadığında davalı

tarafın malvarlığının bulunduğu ülkede tanınması ve tenfizi mümkün

olacak kararların verilebileceği bir ülkede açılmasını temin etmektir.

Zira Montreal Sözleşmesi, uygulama alanına giren ihtilaflarla ilgili ola-

rak 33. maddede sayılan mahkemelerce verilen kararların akit memle-

ketlerde tanınması ve tenfizi meselesini düzenlememiştir. Bu sebeple,

Sözleşme hükümlerine göre verilen kararların akit ülkelerde icrası,

mahalli hukuka göre gerçekleşecektir. Bu itibarla davacıların 33. mad-

dedeki yetkili mahkemeler arasında tercih yaparken davayı açacakları

ülke ile kararın ileride icra edilebileceği ülke veya ülkeler arasındaki

tenfiz rejimini dikkate almaları uygun olur.

Sözleşme’nin 33. madde-

sinde sayılan yetkili mahkemelerden herhangi birinin seçimi konusun-

da davacıların tercihini, kararın icrası ile ilgili sorunlar dışında mah-

kemece uygulanacak kanunlar ihtilafı kuralları ve bu kurallara göre

esasa uygulanacak maddi hukuk, hükmolunacak tazminatın transferi,

mahkemenin hızı, delillerin kolay ve masrafsız biçimde toplanması,

yargılama ve avukatlık masraflarının düşük olması da etkileyebilir.

Montreal Sözleşmesi m. 33’te sayılan mahkemelerin yetkisine iki

konuda istisna getirilmiştir: Taşımanın yük olduğu durumlarda 33.

maddede zikredilen yetkili mahkemelerin yargı alanı içinde olmak

şartı ile tahkime izin verilmiştir. Taraflar şayet taşıma sözleşmesinin

konusu yük ise, ihtilafın vukuundan önce veya sonra yapacakları bir

tahkim sözleşmesi ya da taşıma sözleşmesine koyacakları bir tahkim

şartı ile aralarındaki uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözümünü sağ-

layabilirler. Sözleşme’nin 33. maddesindeki mahkemelerin yargı yet-

kisine getirilen ikinci istisna ise, tarafların zararın doğumundan sonra

yapacakları bir yetki sözleşmesi ile 33. maddenin 1. fıkrasında belirti-

len mahkemeler dışında herhangi bir devlet mahkemesini yetkili kıla-

bilmeleridir. Ancak tarafların taşıma sözleşmesinde veya zararın mey-

dana gelmesinden önceki bir dönemde yapacakları özel bir anlaşma

ile, 33. maddede yer alan yetki kurallarını bertaraf edici anlaşmaları

geçersizdir (m. 49).

Şanlı, s. 15.

Şanlı, s. 16.