TBB Dergisi 107. Sayı

Tbmm’nin Kamu Başdenetçisi Seçme İşlemlerinin Yargısal Denetimi Üzerine Bir Çözümleme

140

ğına bağlı olarak kurulan Devlet Denetleme Kurulu üyelerini ve başka-

nını atamak Cumhurbaşkanının yürütmeye ilişkin görevleri arasında

saymıştır. Kamu başdenetçisini seçmek, TBMM Genel Kurulu’na Ana-

yasa ile verilmiş idari bir görev ve yetkidir. TBMM Genel Kurulu’nun

seçim kararının hangi işleve karşılık geldiği Anayasa’da açıkça belir-

tilmemekle birlikte, Cumhurbaşkanının kendisine bağlı idari kuruluşa

üye seçmesi gibi, TBMM de kendisine bağlı bir idari kuruluşa üye seç-

mektedir. Etkili ve tarafsız bir denetim arayışıyla yetkinin TBMM’ye

verilmesi, sırf seçim işlemini yapan organın adından hareketle, işlemin

yasama işlevine dair olduğunu kabule yeterli değildir. Kamu başde-

netçisini seçmek, yasama organına Anayasa ile verilen idari nitelikte

bir görev ve yetkidir; yasama işleviyle ilgisi bulunmamaktadır.

Bu nedenlerle, “Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununda belirtilen

görevleri yerine getirmek amacıyla”, TBMM Başkanlığına bağlı olarak

kurulan, kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruma üye seçilmesine ilişkin

işleminde idare işlevi çok belirgindir. Seçim, idare alanında bulun-

maktadır. Çünkü kamu faaliyetlerini ayırmada esas itibariyle konula-

rına bakılır; işlevsel ölçüt esas alınır. Biçimsel ve organik ölçütler ise ta-

mamlayıcı niteliktedir. Yasama veya yargı organları da kendi faaliyet

alanları dışında ek ya da tali nitelikte idari konularla iştigal ettiklerin-

den, üstelik karma alanlı kuruluşlar da bulunduğundan organik ölçüt

tek başına yeterli değildir.

İşlevsel ölçütün baskın olduğu faaliyetler

bakımından idari özneden (organik ölçütten) feragat etmek söz konu-

su olabilir.

Daha önce de belirtildiği gibi, TBMM Genel Kurulu’nun

kamu başdenetçisi seçme işleminin organik ölçütü ilk bakışta görünür

olmamakla birlikte, gerek biçimsel ölçütün varlığı gerekse işlevsel öl-

çütün belirleyici olması nedeniyle idari işlem olarak nitelenmesi gere-

kir. Diğer taraftan, TBMM’nin kamu başdenetçisi seçme yoluyla idare

işlevinde sonuç doğurma yetkisi doğrudan Anayasa’nın 74. madde-

sinde tanınmış olduğundan, kuvvetler ayrılığı ilkesine ve Anayasanın

6. maddesinde yer alan hiçbir kimse veya organın kaynağını Anayasa-

dan almayan bir devlet yetkisini kullanamayacağı yönündeki kurala

aykırılık teşkil etmemektedir. Fonksiyon gaspı değil, TBMM’nin işlev-

sel açıdan idari olan bir işlemi mevcuttur.

Tahsin Bekir Balta,

İdare Hukuku I, Genel Konular

, s. 10-11

Onur, Karahanoğulları,

İdarenin Hukukla Kavranması: Yasallık ve İdari İşlemler (Yargı

Kararlarına Dayalı Bir İnceleme)

, s. 32-33