136 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Nazile İrem YEŞİLYURT
135
termesi nedeniyle, bu kararların alınmasında izlenecek usul ve şekil
kuralları da, kararın konusuna göre değişebilir. Her ne kadar, parla-
mentonun işleyişine dair kuralların yasa ile düzenlenmemesi esas olsa
da, yasalar, içtüzüklere benzer şekilde, komisyonlardaki seçim ile ge-
nel kuruldaki oylamanın toplantı ve karar yeter sayısına ilişkin ayrın-
tılı kurallar getirebilir. Bu yasaların yasama meclisindeki usule ilişkin
olarak öngördüğü kurallar aslında yasamanın doğrudan iç hukuku ile
ilgili değildir ve bu yasaların uygulanması sırasında alınan kararlar
idari nitelikte olup idari yargının denetim alanına girdiklerini kabul
etmek gerekir.
28
Başdenetçi seçme işlemi maddi anlamda kanun olmadığı gibi şek-
li anlamda da bir kanun teşkil etmemektedir. Anayasanın kanunlar
için öngördüğü usule göre yapılmamış, doğrudan TBMM Kararı adı
altında Resmî Gazete’de yayınlanmıştır. Anayasa ve Kamu Denetçiliği
Kurumu Kanununda, adayların belirlenmesinden TBMM iradesinin
oluşumuna kadar geçen aşamalara ilişkin ayrıntılı yöntem kuralları
bulunmaktadır. Anayasanın 74. maddesinin 5. fıkrasında, TBMM’nin
kamu başdenetçisi seçme işlemi ayrı usul ve oylama nisaplarına bağ-
lanmıştır. Buna göre,
“Kamu Başdenetçisi Türkiye Büyük Millet Meclisi
tarafından gizli oyla dört yıl için seçilir. İlk iki oylamada üye tamsayısının
üçte iki ve üçüncü oylamada üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır. Üçün-
cü oylamada salt çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamada en çok oy alan iki
aday için dördüncü oylama yapılır; dördüncü oylamada en fazla oy alan aday
seçilmiş olur.”
Aynı maddenin 6. fıkrasında ise, kamu başdenetçisi ve
kamu denetçilerinin niteliklerine ve seçimine ilişkin usul ve esasla-
rın kanunla düzenleneceği belirtilmiştir. 6328 sayılı Kamu Denetçili-
ği Kurumu Kanununun “adaylık ve seçim” başlıklı 11. maddesinde,
adayların TBMM Başkanlığı’na başvurularına, TBMM Dilekçe Ko-
misyonu ile İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu üyelerinden oluşan
Karma Komisyon’un başvuruda bulunan adaylar arasından üç kişiyi
belirlemek üzere gerçekleştireceği ön değerlendirmeye, TBMM Genel
Anayasa ve Parlamento Üzerine İncelemeler
, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1.
Bası, İstanbul, 2010, s. 458
28
Teziç, 832 sayılı Sayıştay Kanunu uyarınca birinci başkanın, 44 sayılı Kanun ve
1697 sayılı Kanun uyarınca Anayasa Mahkemesi üyelerinin yasama meclislerince
seçilmesi usulüne ilişkin kuralların idari nitelikte olduğunu ileri sürüştür. Erdo-
ğan Teziç,
Türk Parlamento Hukukunun Kaynakları ve İlgili Anayasa Mahkemesi Karar-
ları
, s. 33