TBB Dergisi 107. Sayı

TBB Dergisi 2013 (107)

Ali İbrahim AKKUTAY

301

bir başka devletin vatandaşı, konusu yatırım olan bir uyuşmazlığın

Merkezce çözüleceğini yazılı biçimde kabul edebilirler.

Bu durum-

da Sözleşme’nin 26. maddesi uyarınca taraflar söz konusu uyuşmazlık

için başka bir hukuk yolunu kullanmayacaklarını kabul etmiş olurlar.

Ancak bu husus, yine aynı madde lafzınca, Sözleşme’ye taraf bir dev-

letin, tahkim yolunun işletilmesine yönelik iradesinin bir koşulu ola-

rak iç hukuk yollarının tüketilmesini öngörmesine engel değildir.

2. ICSID SÖZLEŞMESİ’NİN

27. MADDESİNİN GETİRDİĞİ SİSTEM

ICSID Sözleşmesi’nin 27. maddesinin 1. paragrafı yatırım söz-

leşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde diplomatik

korumanın işletilmesine dair ana kuralı oluşturmaktadır. Buna göre,

Sözleşme’ye taraf hiçbir devlet, vatandaşının Sözleşme’ye taraf bir baş-

ka devlet ile olan uyuşmazlığına ilişkin olarak, vatandaşının ve diğer

devletin Sözleşme’de öngörülen tahkim yolunu kabul etmelerinden

sonra diplomatik koruma yolunu işletemeyecektir. Bununla birlikte

Sözleşme’ye taraf diğer devlet, uyuşmazlığa ilişkin hakem kararına ri-

ayet etmezse, uyuşmazlığın tarafı olan kişinin vatandaşlığında olduğu

devlet diplomatik koruma yoluna başvurabilecektir.

Aynı maddenin 2. paragrafında ise 1. paragrafın öngördüğü şe-

kilde diplomatik korumanın, uyuşmazlığın çözümünü sağlamak ama-

cıyla yapılan resmi olmayan diplomatik girişimleri kapsamadığı ifade

edilmektedir.

Maddenin geneline bakıldığında uyuşmazlığın çözümünün tama-

men yatırımcı ile uyuşmazlığın tarafı devlet arasında gerçekleştirilme-

sinin amaçlandığı ve bunun dışında bir başka yolun aynı anda işle-

tilmesinin engellenmeye çalışıldığı görülmektedir. Ancak bu demek

değildir ki söz konusu “yatırımcı – devlet uyuşmazlık çözüm yolu”

işletilmeden önce diğer yollarla çözüme ulaşılmasından tamamen vaz-

geçilmiştir.

Norbert Horn, “Arbitration and the Protection of Foreign Investment: Concepts

and Means”, in

Arbitrating Foreign Investment Disputes – Procedural and Substan-

tive Legal Aspects

, Norbert Horn (Ed.), The Hague, Kluwer Law International,

2004, s. 24.