304 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Ali İbrahim AKKUTAY
303
kişinin vatandaşlığında olduğu devletin rolü tamamen ortadan kaldı-
rılmamıştır.
İşte ICSID sözleşmesinin 27. maddesi, özel kişilerin dahil olduğu
bir uyuşmazlığın devletler arasındaki siyasi endişeler sebebiyle çözüm-
süz bırakılmasındansa, çözüme ilişkin olarak kişinin dahil olabildiği
bir süreçle, onun çıkarlarının da göz önünde tutulduğu bir yöntemle
sonuç alınması çabasını yansıtmaktadır. Bu aşamada, 27. maddenin
etkisinin diplomatik koruma yolunun işletilmesinden tamamen vaz-
geçilmesi anlamına geldiği saptamasında bulunmak doğru değildir.
Bu madde uyarınca devlet, uyuşmazlığın tarafı devlet verilen tahkim
kararına uygun şekilde hareket ettikçe bu hakkını kullanmayı askıya
almaktadır.
14
Zira tahkim yolunun tamamlanması her zaman karşı ta-
rafın bu süreç sonunda verilen karara uygun hareket edeceği güven-
cesini verememektedir. Kişi lehine çıkacak bir kararın gereklerinin
uyuşmazlığın tarafı olan diğer devletçe yerine getirilmemesi her za-
man ihtimal dahilindedir. Bu tür durumlarda sorunun ortadan kaldı-
rılması ve söz konusu devletin karara uygun şekilde hareket etmesinin
sağlanması ancak uluslararası hukuk yolları çerçevesinde sağlanır.
15
Dolayısıyla her ne kadar diplomatik koruma yoluna başvurulması en-
gellenmeye çalışılsa da, adı geçen yolun ortaya çıkan bir başka ihtilafın
ortadan kaldırılmasında işletilmesi mümkündür.
ICSID sisteminde yatırımdan kaynaklanan bir uyuşmazlığa ilişkin
diplomatik koruma yolunun belirli şartlar dahilinde de olsa işletilebi-
lecek olması, diplomatik korumanın klasik yapısında varolan birtakım
hususların daha farklı ele alınmasını da gerektirmektedir. “Diplomatik
Korumaya İlişkin Taslak Metin”
16
ve insan hakları hukukuyla beraber
yatırım faaliyetleriyle ilgili uluslararası düzenlemeler bu yola ilişkin
pek çok sorunu ortaya çıkarmaktadır.
14
D. Tunic, “The International Convention on the Settlement of Investment Dispu-
tes (ICSID) and Diplomatic Protection”,
Thesaurus Acroasium, United Nations Deca-
de of International Law
, Vol. XXIII, 1998, s. 454.
15
Uluslararası hukukun genel kurallarının ICSID sistemiyle uygun bir şekilde uy-
gulanması gerekliliğine ve diplomatik koruma yolunun işletilebilmesi bakımın-
dan da bu durumun bulunduğuna yönelik tespit için bkz.
Amco Asia Corporation
et al. v. Indonesia
, Decision on Annulment, International Centre for Settlement of
Investment Disputes: Decision of Ad Hoc Committee, [16 May 1986] 25 ILM 1441,
para. 21.
16
Buradan itibaren “Taslak Metin.”