94 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Umut YENİOCAK
93
açıktır. Bu farkın çerçevesini çizerken artık, sadece genel ilkelerle ha-
reket edilmeyip, genel işlem koşullarına ilişkin hükümler de dikkate
alınmak zorundadır.
Maddedeki, sözleşme hükümlerini değiştirme yetkisinin ‘tek yan-
lı’ olması hâlinde hüküm ifade etmeyeceği düzenlenmiştir. Bu sebeple,
her iki tarafa da gerektiğinde değişiklik yapma ya da yeni hükümler
koyma imkânı veren sözleşme hükmü, BK m. 24’teki yasak kapsamına
girmeyecektir.
Sözleşme hükümlerinde tek taraflı değişiklik yapma yetkisinin
saklı tutulması, uygulamada çok fazla karşılaşılan bir kayıt olduğu
için, BK m. 24’te özel olarak ele alınmıştır. Esasen, yürürlük denetimi-
ne ilişkin m. 21/2 hükmüne ya da içerik denetimine ilişkin 25. madde
hükmüne dayanılarak bu tür sözleşme kayıtlarının denetlenebilmesi
zaten mümkün olurdu.
BK m. 24 hükmü yazılmamış sayılma yaptırımını öngördüğüne
göre, bu hüküm, BK m. 22 ile birlikte değerlendirildiğinde, genel işlem
koşullarını düzenleyen tarafın (örneklerdeki gsm operatörü şirketin
ve bankanın) bu hükmün yazılmamış sayılması hâlinde sözleşmenin
tamamının hükümsüz olduğunu iddia etmesinin de engellendiği so-
nucuna varılacaktır.
5- İçerik Denetimi
Yürürlük denetiminin, genel işlem koşullarının tamamen ya da
kısmen sözleşme kapsamına dâhil sayılıp sayılmayacaklarına ilişkin
bir denetim olduğunu belirtmiştik. Ancak, genel işlem koşullarını ta-
mamen ya da kısmen sözleşme dışında bırakarak ve/veya BK m. 23’te
düzenlenen yorum kuralını uygulayarak bu tür sözleşmeleri hakkani-
yete uygun, adil sözleşmeler haline getirebilmek her zaman mümkün
olmayabilir
43
.
Zira her ne kadar genel işlem koşullarının varlığı ve içeriğiyle ilgili
olarak karşı tarafa bilgi verilmesi, öğrenme imkânının tanınması ve bu
koşullar altında karşı tarafın onayının alınması şartları gerçekleşse de,
özellikle, sözleşmeyi reddetme imkânının olmadığı, alternatif sözleş-
43
Atamer, Genel İşlem Şartları, s. 143