313 / 417
İbralaşmayı Yoksayan Etik İlişki/Yozlaşan Gerekçe
312
Pozitif hukuk yeterli olsa da, özellikle
Avrupa Kamu Düzeni’
nce
yapılan önerilerinin paralel bir yönetim ve yargı yetkisi olarak algı-
lanması, ithal edilenin özümsenmesini, içselleştirilmesini güçleştir-
mektedir.
Devletin hassasiyetleri olarak lanse edilenlerle, içtihat ve düzenin
yol ayırımına gelmiş olmaları, kopuşu tetikleyen önemli bir nedendir.
Yargının, kendisini devletle özdeşleştirmesi, gücü hukukun içinde tut-
maya, disipline etmeye, hukukun içine çekilmeye özgülenen iradeye
karşı refleks geliştirmeye, tutum takınmaya zorlar.
Malum duygular, bireyin insanca yaşaması için lazım olanları be-
lirleyerek karşılama yerine, bunlara özgüleneni, temine çabalayanları
düşman addeder. İyicil ve insancıl çabalar direngen bu tutum karşısın-
da geriler, geleneksel yapı karşısında hayat şansı bulmakta çoğu kez
güçlük çeker.
Politik tercihlerle işbirliği yapan yasama faaliyetinin beklentisi
tüm çabalara rağmen, devlet aklıyla özdeşleşen pratiği aşmayı başara-
maz. Gerekçe kültür ve düzeninin bu akıbetten hissesine düşeni alma-
ması olanaksızdır. Ortaya çıkan tablo, hikmetinden sual olunmaz ira-
deyi tahkim etmekte, oldukça güçlü bu irade, devlet aklıyla uzlaştığı
noktalarda birey, toplum ve kamuyu aydınlatma fikrini ciddiye almaz.
Gerekçenin etik rolünü ve işlevini gerçekleştirmesini hafife alır, teğet
geçer, özellikle önler.
Bu nokta; gerekçenin devlet, güç ve siyasetle koalisyona girdiği,
totaliter, otoriter anlayışa ev sahipliği yaptığı nirengi noktalarıdır.
Tamda burada iğfal edilen gerekçe, özgün söylem, dil, gerçek, kay-
nak ve siyasetinden vazgeçer. Başkalarının yörüngesine girerek başka
amaçlara hizmet eder. Makasın değişmesiyle eş zamanlı olarak gerek-
çe sapmaları zirve yapar. Bu yargının, hukukun dışına çıkması, hü-
küm üstüne hüküm giymesi manasına gelir.
3. Anakronik İçtihatlar/Paternal Denetim/Mecalsiz Gerekçeler:
Başta Yargıtay olmak üzere, ardışık dereceli mahkemelerin varlık
nedenlerinden biri, gerekçe denetimidir. Gerekçe denetimi, hukuka
uygunluğun sınanabilmesi açısından, üst dereceli yargı yerlerinin gö-
rev tanımı içinde olmayı her daim başarmıştır.