311 / 417
İbralaşmayı Yoksayan Etik İlişki/Yozlaşan Gerekçe
310
rı vücuda getiren nedencelere her şeye rağmen hasret kaldı. Gerekçe
diye lanse edilenler, yarattığı gerekçesizlikle yurttaşın adalet beklenti-
sini boşa çıkardı. Senelerini hapiste geçiren yurttaş neden tutuklandı-
ğını, hükmün konusunu infazdan sonra dahi öğrenemedi.
Yargılamanın etik bir ilişki, gerekçenin ibralaşmayı formüle eden
etik araç, olduğu anlaşılamadı, fark edilemedi yahut unutuldu. Kapı-
ları üzerine kapadı, dış dünya ve bağlamla diyalogunu kopardı. Ge-
rekçenin rol ve işlevini elinden geldiğince büzdü, mevzi ve hududu
daralan gerekçe, gelecek düşüncesi, hayal, iddia ve idealini yitirdi.
Merak ve hevesi kalmayan gerekçe kendisini sözde bir temellendir-
meye, iddiası, sözü ve söylemi kalmayan, birkaç cümleye sığdırılmış
hayata indirgedi. Bu şimdi ve ati üzerine söyleyecek bir söz ve söylemi
kalmadı. Sıradan metne, hükmün senede bir kez, mecbur kaldığında
yüzüne baktığı, canı istediğinde istifade ettiği araca dönüştü.
O günden bu güne sistemin kavramsal, kuramsal, kurumsal açı-
dan gerekçe adına taş üstüne bir taş konulduğunu söylemek maalesef
mümkün olmadı. Buna birçok olgu neden oldu. Özetlersek:
1.Değerle Bağını Koparan Sokak / Gerekçeyi Hafife Alan
Kamusal Yaşam/ Yozlaşan Etik İlişki:
Bireysel, sosyal, politik, kültürel ve ekonomik hayat gerekçeyi ha-
fife aldı. Gözden düşen gerekçe, ihtiyaç olmaktan çıktı. Etik ilişkide ge-
rekçenin değer olmaktan çıkması, nedencelerin açıklanmasını gereksiz
kıldı, değerlerin çiğnenmesini, hafife alınmasını, hor görülmesini meş-
rulaştırdı.
Randevusuna geç kalan, gecikme sebeplerini açıklama nezaketini
gereksiz gördü. Toplumsal görgü kurallarını askıya aldı. Yılın ödülü-
nü alan bir filmi, ödüllük kılan nedenlerin topluma anlatılmasına ge-
rek duyulmadı.
Senato salonları fahri doktorayı gerektiren nedenceleri yurttaşa ve
bilime makul nedenlerle izah edemedi. Tezlerin, istisnalar hariç, hangi
buluşu yaptığı izahtan varsete tutuldu, düşen eşiği elini kolunu salla-
yarak geçenler kutsandı.
Gerekçesiz bilirkişi raporları hükme dönüştü, paralel yargı yetki-
sini kullanır hale geldi.