138 / 485
TBB Dergisi 2013 (109)
Ahmet EROL
137
larını tükettikten sonra başvurdukları istisnai ve ikincil nitelikte bir
hak arama yolu olarak tanımlanabilir
10
.
Bireyler, Anayasa’da güvence altına alınmış temel hak ve özgür-
lüklerinden Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden (AİHS) herhangi
birinin ihlal edilmesi durumunda Anayasa Mahkemesi’ne bireysel
başvuru yapabilirler.
Avrupa Konseyinin çeşitli organları da Sözleşme’nin iç hukukta
uygulanmasını sağlamaya yönelik mekanizmaları kurmaları yönün-
de taraf devletlere yükümlülüklerini anımsatmaktadır. Avrupa Kon-
seyi Bakanlar Komitesi’nin 2004(6) sayılı Tavsiye Kararında, Avrupa
İnsan Hakları Mahkemesi’ndeki dava yükünün azaltılabilmesi için
bireysel başvuru yönteminin iç hukukta tanınmasının gerekliliğine
değinilmiştir
11
.
Bu kapsamda 19 Şubat 2010 tarihinde Avrupa Konseyi Bakanlar
Komitesi tarafından kabul edilen Interlaken Deklarasyonu ile taraf
devletler iç hukuklarında Sözleşme’yi uygulayıcı ve temel hak ihlalle-
rini etkin bir şekilde ortadan kaldıracak mekanizmaları en kısa sürede
kurma taahhüdünde bulunmuşlardır
12
.
Öte yandan, Venedik Komisyonu’nun 85. Genel Kurul toplantısın-
da kabul edilen Anayasa Yargısına Bireysel Erişime İlişkin Rapor’un
82. paragrafında bu etkili mekanizmalardan en önemlisinin anayasa
mahkemelerine bireysel başvuru hakkının tanınması olduğu vurgu-
lanmaktadır
13
.
Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvurunun, kanunlarda zorunlu
idari ve yargısal başvuru yolları öngörülmüşse, bu yolların tamamının
tüketildiği tarihten, başvuru yolu öngörülmemişse ihlâlin öğrenildiği
tarihten itibaren 30 gün içinde yapılması gerekir. Bu süreyi aşan baş-
vurular başkaca bir inceleme yapılmaksızın reddedilir.
10
EKİNCİ, Hüseyin, SAĞLAM, Musa, “66 Soruda Anayasa Mahkemesine Birey-
sel Başvuru”,
http://www.anayasa.gov.tr/files/bireysel_basvuru/66_Soru.pdf(Erişim:22.04.2013).
11
EKİNCİ, SAĞLAM, age.
12
EKİNCİ, SAĞLAM, age.
13
EKİNCİ, SAĞLAM, age.