144 / 485
TBB Dergisi 2013 (109)
M. Yaşar DEMİRCİOĞLU
143
etmeleri şeklinde dar yararcı bir bakış açısından ziyade bütün bir top-
lumu ve gelecek nesilleri ilgilendirmesi çerçevesinde geniş kapsamlı
düşünülmesi gereken bir konudur. Topluma yön verece, mevcut ve
gelecek nesillerin yetiştirilmesi öncelikle “eğiticilerin yetiştirilmesine,
liyakat ve kariyer ilkelerine
1
göre seçilmelerine ve yükseltilmelerine” bağlı-
dır.
Toplumda ve idarede eşitlik, hakkaniyet, açıklık (şeffaflık), dürüst-
lük, çalışkanlık, yarışma ve hak etme, kişinin siyasi ve diğer sübjektif
yargılardan arınarak kamu yararının gereklerine uygun çalışması, ka-
yırmacılık ve partizanlığın önlenmesi kariyer ilkesinin sistem içerisin-
de tesis edilmesi ile mümkün olabilir
2
.
Bu makalede bilim insanı seçimi ve akademik yükseltmelerde
önemli bir aşama olan doçentlik sınavı ile ilgili olarak ülkemiz uygu-
laması hakkında idari yargı kararlarına yansımış uyuşmazlıklardan
hareketle inceleme ve değerlendirmelerde bulunulmaktadır. Bu in-
celeme ve değerlendirmeler söz konusu sınav sistemi ve dolayısıyla
akademik nitelik ve kalite konusunda öğretim üyelerinin entelektüel
kültürleri konusunda da bir fikir verecektir.
Doçentliğe yükseltilme, her biri bir sonrakinin önkoşulu niteli-
ğinde çeşitli aşamalardan oluşmaktadır. Dolayısıyla bu aşamalardan
birindeki başarısızlık, süreci kesmekte ve adayın hukuki durumunu
olumsuz etkilemektedir. Bu durumda aşamaların birindeki başarı-
sızlığın ayrılabilir işlem kuramı gereği dava konusu yapılabilmesi
mümkündür
3
. Doçentlik sınav süreci yaklaşık 1 yıla yaklaşan sürede
tamamlanan başlı başına bir idari süreçtir. Doçentlik başvurusu, baş-
vurunun alt komisyonlar tarafından şekli olarak incelenmesi, jüri be-
1
Liyakat ve kariyer ilkesi, idare hukuku içerisinde memurluk mesleğinin temel
ilkeleri arasında yer almaktadır. Liyakat; memurluğa girmeyi, sınıflar içerisin-
de ilerleme ve yükselmeyi ve görevin sona erdirilmesini yetenek esasına dayan-
dırmak ve böylece memurları güvenliğe sahip kılmaktır. Liyakat ilkesi uyarınca
mesleğe girme, ilerleme, yükselme gibi aşamalar bireyler bilgi ve yeteneklerine
göre belirlenmektedir. Kariyer ilkesi ise; çalışanların yaptıkları hizmetler için ge-
rekli bilgilere ve yetişme şartlarına uygun bir şekilde sınıfları içinde en yüksek
derecelere kadar ilerleme imkanlarına sahip olmalarını ifade eder. GÜNDAY, s.
514., Bu ilke hakkında daha ayrıntılı bilgi için bknz. UZ/DEMİRCİOĞLU, s. 7 vd.,
UZ-Liyakat İlkesi, s. 59 vd., Yükseköğretimde öğretim elemanlarının mali hakları,
görev, yetki ve sorumlulukları, kadro, derece ve kademe durumları elde ettikleri
unvanlara göre belirlenmektedir. Bu unvanların elde edilmesi ise objektif, nesnel,
tarafsız bir sınav sisteminin uygulanmasını zorunlu kılmaktadır.
2
ATAY, s. 681. Ayrıca bknz. SEZER, s. 155., ERYILMAZ, s. 88.
3
TAN, s. 411.