208 / 485
TBB Dergisi 2013 (109)
Uğur ERSOY
207
iii) Ceza, kusurun derecesi dolayısıyla, failin hak ettiğinden daha az
olamaz
15
.
Kusur prensibinden başkaca şu sonuçların çıkarılması da müm-
kündür: Failin kusuru gerçekleştirilen haksızlığın bütün unsurlarını
kapsamak zorundadır, yani haksızlık ve kusur arasında ilişki kurul-
ması ve bunların birbirlerine uygun olması gerekmektedir; her somut
olayda hükmedilen ceza, failin kusuruyla orantılı olmalıdır, yani veri-
lecek ceza, kusurun derecesini aşmamalıdır
16
.
Objektif sorumluluk prensibinden ayrılmak ve kusur prensibini
kabul etmek dikkate değer bir gelişmedir, çünkü bu durum, çağdaş
ceza hukukunun en önemli başarısı olarak görülmektedir
17
. Objektif
sorumluluk prensibi esas olarak failin kastının muhtevasını dikkate al-
madan, meydana gelen hadiseye göre failin ceza hukuku bakımından
sorumluluğunu belirlemekteydi
18
. Başka bir ifadeyle, objektif sorum-
lulukta, gerçekleşen netice bakımından failin kastının veya taksirinin
varlığının bulunması zorunlu görülmemekteydi
19
. Kusur prensibine
göre ise hukuki menfaatlerin ihlal edilmesinden dolayı failin sorum-
lu tutulması daha ziyade psişik bir duruma yani failin fiiline ilişkin
iç dünyasına bağlı bulunmaktadır
20
. Böylece, failin davranış ufkunun
subjektifliğinin kusur ceza hukukuna dahil edilmesi yoluyla bir dü-
şünme, bizim bugünkü bakışımızdan
“kader”
ve
“alın yazısı”
için so-
rumlu tutulma anlayışının ceza hukukuyla ilgili sorumluluk açısından
yenilmesi için yeterli görünmektedir
21
.
15
Jescheck, Alman Ceza Hukukuna Giriş, s.9; Öztürk/Erdem, Genel Hükümler,
Kn.33; Buna karşılık Önder’e göre, kanun koyucu burada tamamen serbesttir.
Kanun koyucu, kusursuz bir kimsenin cezalandırılacağına ilişkin bir kural
koyamaz ise de, her kusurlu kişiyi mutlaka cezalandırmak zorunda da değildir,
bkz. Önder, Ayhan, Ceza Hukuku Dersleri, İstanbul 1992, s.379.
16
Wessels/Beulke, AT, §10 Rn.398.
17
Geisler, Claudius, Zur Vereinbarkeit objektiver Bedingungen der Strafbarkeit mit
dem Schuldprinzip – Zugleich ein Beitrag zum Freiheitsbegriff des modernen
Schuldstrafrechts, Berlin 1998, s.19; Schaad, Pierluigi, Die objektiven Strafbarkeits-
bedingungen im schweizerischen Strafrecht mit Berücksichtigung des deutschen
und des österreichischen Rechts, Winterthur 1964, s.6.
18
Schaad, Die objektiven Strafbarkeitsbedingungen, s.4; Geisler, Objektive
Bedingungen der Strafbarkeit, s.19.
19
Schaad, Die objektiven Strafbarkeitsbedingungen, s.4.
20
Geisler, Objektive Bedingungen der Strafbarkeit, s.19.
21
Geisler, Objektive Bedingungen der Strafbarkeit, s.19.