TBB Dergisi 109. Sayı

Türk ve Alman Ceza Hukuku Sistemlerinde Kusur Prensibinin Kapsamı ve ...

210

Modern toplum anlayışına göre, kusur prensibi, birey ile toplum

arasındaki ceza hukuku açısından önem arz eden anlaşmazlıkları hak-

kaniyete uygun bir şekilde düzenlemek için merkezi bir

“dağıtım anah-

tarı”

(Verteilungsschlüssel) rolü üstlenmektedir

. Kusur prensibi aynı

zamanda

“kuvvetli bir mıknatıs gibi”

ceza hukuku açısından adaletin

sağlanması için gerekli şartları sınıflandırmakta ve düzenlemektedir

Objektif cezalandırılabilme şartlarının yapısının kusur ilişkisinin dı-

şında kaldığı hususu hatırlandığında, bu kurumun, kusur prensibi ile

bağdaşmıyormuş gibi göründüğü rahatlıkla düşünülebilir

Ceza kanunlarında düzenlenen her bir suç tipinde yer alan hangi

şartların objektif cezalandırılabilme şartı olarak kabul edilmesi gerek-

tiği hususu belirsizdir

; bu tespit ne salt kanunun lafzından yararlanı-

Strafrecht Allgemeiner Teil – Ein Studienbuch, 5.Auflage, München 2011, §21 Rn.5;

değişik görüşler için bkz. Schlosser, Keine Strafe ohne Schuld, s.100 vd. (Yazar’a

göre, bir yandan objektif cezalandırılabilme şartlarının soyut nitelikte olması, öte

yandan ise bu şartların hukuken haklı görülüp görülemeyeceğinin tespiti bakı-

mından yaşanan zorluklar, anayasal açıdan bunların kabul edilip edilemeyeceği

sorunlarını da beraberinde getirmektedir.); Freund, Georg, Strafrecht Allgemeiner

Teil – Personale Straftatlehre, 2.Auflage, Heidelberg 2009, §2 Rn.85.

Geisler, GA 2000, s.166.

Kindh

user, AT, §6 Rn.13; Hass, Gerhard, “Abschied von der objektiven Strafbarke-

itsbedingung”, ZRP 1970, s.196; Kangal, Zeynel T., “Cezalandırılabilirliğin Objektif

Koşulları”, İÜHFM, C:68, S:1-2, s.152 (Yazar’a göre bu sorun yorum kuralları çerçe-

vesinde çözülebilir.); Laufhütte, Heinrich Wilhelm/Saan, Ruth Rissing-van/Tiede-

mann, Klaus, Strafgesetzbuch Leipziger Kommentar, Großkommentar, 12.Auflage,

Erster Band, Berlin 2006 (Tonio Walter), Vor §13 Rn.185, Yazar’a göre

“şayet/eğer”

bağlacı ile kurulan koşul cümleleri objektif cezalandırılabilme şartı olarak kabul

edilebilir (§§ 104a, 186, 231 ve 323a StGB

“şayet/eğer”

bağlacıyla oluşturulmuş hü-

kümlerdir; buna karşılık §§283 StGB maddelerdeki iflas suçlarında bu bağlaç kul-

lanılmamıştır.); Benzer görüşte olan Kindhäuser’e göre de, objektif cezalandırıla-

bilme şartlarını sınıflandırmaya yarayacak genel kabul gören şekli bir kriter kabul

etmek mümkün değil ise de, kanunun yorumlanması suretiyle mantıklı bir sonuca

varılabilir. Yazar’a göre madde metninde

“…sadece o zaman cezalandırılabilir, şa-

yet…”

(§283 VI StGB) veya

“…cezalandırılır, şayet…”

(§323a I StGB) gibi ifadelere

yer verilmesi, söz konusu şartın objektif cezalandırılabilme şartı olarak yorumlana-

bileceğine işaret etmektedir, bkz. Kindhäuser, Urs, Strafgesetzbuch Lehr- und Pra-

xiskommentar, 4.Auflage, 2010, Vor §13 Rn.227 ve ayrıca bkz. Kindh

user, AT, §6

Rn.13; benzer görüşler için bkz. Schmidhäuser, Eberhard, “Objektive Strafbarkeits-

bedingungen”, ZStW 1959, s.564; Schaad, Die objektiven Strafbarkeitsbedingungen,

s.37-38 (Yazar’a göre, şayet kanun koyucu objektif cezalandırılabilme şartlarını ko-

şul cümleleri ile ifade etmiş ise o vakit sağlam bir şekli ayırt etme kriterine sahibiz

demektir; bu durumda bir şartın objektif cezalandırılabilme şartı olup olmadığını

tespit etmek oldukça basittir.); Özbek, Veli Özer/Kanbur, Mehmet Nihat/Doğan,