61 / 485
Kamusal Bağlamda Özel Hayatın Korunması: ABD Federal Yüksek Mahkemesi ...
60
tüm federal mahkemelerde görülen davalardaki yoksul sanıklara dev-
let tarafından avukat sağlanmasını şart koştuğuna karar vermiştir
5
. Bu
durum
Gideon v. Wainwright
davası
6
ile eyaletlere de teşmil edilmiştir.
1950 yılında imzaya açılıp, 1953 yılında yürürlüğe giren AİHS ko-
ruma sistemi ise üye ülkeleri bağlayıcı ortak bir insan hakları kataloğu
oluşturmuştur. Bu Sözleşme aynı zamanda AİHM’ni de kurmuştur ki
bu Mahkemenin önüne Sözleşmedeki hakları ihlal edilen bireyler ta-
rafından da taraf devletler aleyhine doğrudan dava açılabilir. AİHS ve
AİHM hakkında ülkemiz hukuk kamuoyunda yeterli bilgi düzeyine
erişildiği düşünülerek bu hususta daha fazla açıklamaya gerek görül-
memiştir.
Günümüzde bütün ülke ve hukuk sistemleri için geçerli olmak
üzere özel hayatın korunması hakkı yönünden en sorunlu alanı, tek-
noloji alanındaki gelişmelerin söz konusu alana çok önemli derecede
müdahale etmeye başlaması nedeniyle, bu hakkın kamusal bağlam-
da korunmasının sınırları oluşturmaya başlamıştır. Ayrıca bu konuya
yaklaşım ülkelerin kültür yapılarına ve hukuk sistemlerinin özellik-
lerine göre de değişmesi nedeniyle belirtilen husus ABD hukuku ve
Türkiye’nin de yargı yetkisi altında bulunduğu AİHM içtihat hukuku-
nun karşılaştırılması suretiyle incelenmeye çalışılmıştır.
II. Kamusal Bağlamda Özel Hayatın Korunması
1. Genel Olarak
Kişinin toplum içindeki herkese açık -sıradan- şekilde gerçekleş-
tirdiği eylemler, kurduğu sosyal ilişkiler ve dahil olduğu olaylar gibi
belli ölçülerde alenî olan ve herkes tarafından izlenebilen toplumsal
yaşamı kamusal hayat alanını oluşturmaktadır (Okur, 2010: 6). Genel
olarak, kamusal alan/bağlam kapsamındaki özellikle aleni mahaller-
de makul/meşru bir özel hayat beklentisi bulunmayacağı çoklukla
söylene gelen bir konudur. Ancak bu gerçekten böylemidir? Örneğin,
evli bir erkeğin bir alış veriş merkezinde başka bir bayan ile dolaşması
mahremiyet hakkı kapsamında mıdır? Bu konu herkes tarafından ko-
nuşulup, ifşa edilebilir mi? Bir toplu taşım aracında birisinin sizi veya
5
Johnson v. Zerbst,
304 U.S. 458 (1938).
6
372 U.S. 335 (1963).