TBB Dergisi 109. Sayı

TBB Dergisi 2013 (109)

Ayhan BOZLAK

elinizde bulunan bir kitabı/gazeteyi dikkatli bir şekilde incelemesinde

durum nedir? Çöpe atılan evraklar

alınıp incelediğinde ve bunlardaki

bilgiler sahibi aleyhine kullanıldığında ihlal olur mu?

Yukarıdaki önermelere verilecek cevaplar ya da başka bir deyiş-

le -kamusal bağlamda- özel hayatın gizliliğinin korunması hakkının

sınırları tartışmalıdır. Bunun nedenlerinden birisi de sözkonusu hak-

kın global olmasının yanında kültürden kültüre ve böylece bir hukuk

sisteminden diğerine çok değişkenlik göstermesidir. Örneğin, birisi ile

flört etme, ağır bir hastalığa yakalanma, ya da telefon-adres bilgileri

gibi veriler kimilerine göre mahrem iken, diğer bazılarına göre değil-

dir. Ancak bazı şeyler ortaktır; örneğin, plajdaki durumla sokaktaki

durum her tarafta tamamen farklı olarak değerlendirilir.

Kamuya açık hayat alanı, kural olarak, hukuk düzeni tarafından

sıkı şekilde korunmasına gerek bulunmayan bir alandır. Ancak bu ala-

nın tamamen korumasız olduğunu söylemek de doğru bulunmayıp,

belli bazı şartların oluşması halinde bu alanda da koruma sözkonu-

sudur. Özellikle kişilerin kamuya açık alandaki faaliyetleri sırasında

kişiliğinin oluşturulması, korunması ve geliştirilmesi sözkonusu ise

bu alanda hukuken koruma yapılmalıdır (Gökcan, 2010: 79). Örneğin,

kamuya açık yerlerde bulunan bir kişinin hukuka aykırı maksatlarla

FYM’nin

California v. Greenwood

(486 U.S. 35, 1988) kararına göre, başvurucunun

yırtarak evinin müştemilatında bulunan toplanacak çöpler içine attığı sağlık ka-

yıtları, faturalar ve diğer kişisel bilgilerine ilişkin kayıtların buradan alınarak baş-

vurucu aleyhine kullanılması Ek 4. Maddenin ihlali olarak görülmemiştir.

Kamusal bağlama ilişkin ihlal çeşitleri şu örneklerle biraz daha artırılabilir:

• Sokakta üst araması yapılması,

• Kişiler hakkında özel bilgi ve veri toplamak,

• Sokak, park gibi yerlerde gerçekleştirilen ya da komşunun yaptığı aleni olma-

yan konuşmaları dinlemek ya da duymak için gayret sarf etmek (ama bilerek,

etrafa rahatça duyuracak şekilde yüksek sesle konuşma halinde ihlal olmaya-

caktır, yani başkasının varlığının farkına varıldığı halde, ona göre tutum ve

tavırların (konuşmanın vs.) biçimi ayarlanmadığı takdirde ihlal oluşmayacak-

tır),

• Bir evin içindeki ısı seviyelerini ölçmek amacıyla (örneğin, esrar yetiştirmek

gibi illegal bir faaliyet olup olmadığını tespit için) dışarıda termal dedektör/

algılayıcı kullanmak,

• AVM’lerin yürüyen merdivenlerinde kişilerin uygun olmayan fotoğraflarını/

videolarını çekçek ve bunları sonradan internet ortamında yayınlamak (özel

görüntüleri çekip sonradan yayınlamanın ihlali artırdığı/şiddetlendirği göze

alınmalıdır),

• Topladıkları özel müşteri bilgilerinin şirketler tarafından satılması.