286 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Ümit KILINÇ
285
Barışçıl bir şekilde toplanma özgürlüğü hakkını kullanan şahıslar
aynı zamanda ifade özgürlüklerini de kullandıkları için, Sözleşme’nin
11. maddesi, 10. madde ışığında incelenmektedir
16
. Bu yönüyle ifade
özgürlüğü gibi, toplanma özgürlüğünün geniş buna karşın, bu öz-
gürlüğe getirilen sınırlamaların dar yorumlanması gerekmektedir.
Sözleşme’nin 10. maddesi ile 11. maddesi arasındaki bağ dikkate alın-
dığında
17
, toplantı ve gösteri yürüyüşü yapma hakkı da bir dereceye
kadar abartma ve tahrik etme hakkını da kapsamaktadır. AİHM, top-
lantı ve gösteri yürüyüşü yapma hakkı kapsamında, iktidarı, toplu-
mun bir kesimini veya çoğunluğunu ve kamu makamlarını rahatsız
edici ifadeler kullanılabileceğini belirtmektedir
18
.
Aynı şekilde, kamuoyunu ilgilendiren ve kamusal sorunları işle-
yen toplantı ve gösteri yürüyüşleri Sözleşme sisteminde geniş bir ko-
rumadan faydalanmaktadır
19
. AİHM’e göre, toplantı ve gösteri yap-
ma hakkını kullanan şahısların bir azınlık grubuna ait olması
20
veya
azınlıkta kalan bir fikri
21
veya bir etnik aidiyeti
22
veya ayrılıkçı düşün-
maddesinin uygulanabilir olduğuna karar vermiştir. Mahkeme, rahibin onayıyla
kiliseyi işgal eden yabancıların ibadet edenleri engellemediğini, herhangi bir şid-
det gösterisinde bulunmadıklarını ve kamu düzenini bozmadıklarını belirtmiştir.
İşgalcilerin amaçları halkın dikkatini, Fransa’da yabancıların başvurularının idare
tarafından incelenme biçimi ve başvurularına uygulanan yasa maddesi konusun-
da çekmekti. AİHM Sözleşme’nin 11. maddesinin bu davaya uygulandığına an-
cak, bu maddenin ihlal edilmediğine karar vermiştir. Gerekçe olarak, iki ay süren
işgalde başvurucuların açlık grevi yaptıklarını, bu süre içinde polisin müdahale
etmediğini, ancak iki aydan sonra açlık grevi yapanların sağlık sorunlarıyla karşı
karşıya kaldıklarını ve kilisede kalma şartlarının ağırlaştığını söyleyerek kiliseden
çıkarmak için yapılan müdahalenin Sözleşme’nin 11. maddesi ile uyumlu olduğu
sonucuna varmıştır.
16
AİHM, Ollinger/Avusturya, n° 76900/01, 29 Haziran 2006 tarihli karar, § 38 ve
Özgürlük ve Demokrasi Partisi (ÖZDEP)/Türkiye, n° 23885/94, 8 Aralık 1999
tarihli karar, § 37.
17
Bazı yazarlar toplantı yapma ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkını ifade özgü-
rlüğünün doğal bir uzantısı olarak görmektedirler. Örnek olarak, bkz., Michele de
Salvia, Compendium de la CEDH : Les principes directeurs de la jurisprudence
relative à la Convention européenne des droits de l’homme, 1. Vol., N.P. Engel,
Kehl, Strasbourg, Arlington, Va, 2003, s. 532.
18
AİHM, Stankov ve Birleşik Makedonya Organizasyonu İlinden/Bulgaristan,
a.g.k., § 86.
19
Osman Doğru & Atilla Nalbant, a.g.e., s. 430.
20
AİHM, Baczkowski ve diğerleri/Polonya, n° 1543/06, 3 Mayıs 2007 tarihli karar
ve Alekseyev/Rusya, a.g.k.
21
AİHM, Barankevich/Rusya, n° 10519/03, 26 Temmuz 2007 tarihli karar.
22
AİHM, Tourkiki Enosi Xanthis ve diğerleri/Yunanistan, n° 26698/05, 23 Temmuz
2008 tarihli karar.