288 / 441
TBB Dergisi 2014 (110)
Ümit KILINÇ
287
başlı başına Sözleşme’nin 11. maddesine aykırı değildir
27
ve devletler
kamu düzenini ve ulusal güvenliği korumak için bir toplantıyı veya
gösteriyi belli bir prosedüre bağlayabilirler
28
.
Bildirim ve/veya izin prosedürü devletin yükümlülüğü konu-
sunda iki yönüyle önemlidir: ilk olarak bu prosedür, devlete ve dev-
let makamlarına bir gösteri yürüyüşünün barışçıl olduğu konusunda
teminat vermektedir. İkinci olarak, bu prosedür devlet makamlarına,
toplantı ve gösteri yürüyüşünün sağlıklı bir şekilde yerine getirilmesi
için gerekli tedbirleri alma imkanı vermektedir. Başka bir deyişle, izin
alındıktan sonra devletin, toplantı ve gösteri yürüyüşüne müdahale
etmeme negatif yükümlülüğü ile birlikte, bu toplantı ve gösteri yürü-
yüşünün sağlıklı yapılması için gerekli tedbirleri alma pozitif yüküm-
lülüğü oluşmaktadır
29
.
Gösteri yürüyüşünün yapılmasının izne bağlandığı durumlarda
AİHM, iznin gösterinin düzenlenmesini imkansız hale getirecek şe-
kilde verilmemesi gerektiğini söylemektedir
30
. İznin çok geç verilme-
si veya gereğinden fazla bilgi ve belge istenmesi buna örnek olarak
gösterilebilir. İznin verilmemesi ve buna karşın göstericilerin barışçıl
bir şekilde yürümeleri durumunda bu gösteriye müdahale edilmesi,
Sözlesme’nin 11. maddesi anlamında sorun çıkarabilmektedir. Yine
soyut kamu düzeninin korunması öne sürülerek gerekçesiz bir şekil-
de bir barışçıl toplantının yasaklanması, toplanma ve gösteri yapma
hakkını ihlal etmektedir
31
. İzin alınmasının imkansız olduğu veya ka-
muoyunun dikkatini çekmek için güncel konularda hemen toplantı ve
gösteri yürüyüşü düzenlenmesi gerektiği durumlarda, izin alınmadan
barışçıl gösteriler düzenlenebilir
32
. Kısacası, barışçıl olması durumun-
da izinsiz yapılan bir gösteriye veya toplantıya devletin müdahaleden
kaçınması
33
ve bu gösteri ve yürüyüşe kamu makamlarının hoşgörü
göstermeleri gerekmektedir
34
.
Mahkeme ayrıca, iznin verilmemesi için öne sürülen gerekçelerin
ikna edici olması gerektiğinin altını çizmektedir. Örneğin, bir gösteri-
27
AİHM, Skiba/Polonya, n° 10659/03, 7 Temmuz 2009 tarihli kabuledilemezlik
kararı.
28
AİHM, Gün ve diğerleri/Türkiye, n° 8029/07, 18 Haziran 2003 tarihli karar, § 80.
29
Frédéric Sudre vd, a.g.e., 689.
30
AİHM, Skiba/Polonya, a.g.k.
31
AİHM, Makhmudov/Rusya, n° 35082/04, 26 Temmuz 2007 tarihli karar.
32
AİHM, Bukta ve diğerleri/Macaristan, a.g.k.
33
Örnek olarak, AİHM, Baczkowski ve diğerleri/Polonya, a.g.k.
34
Ziya Çağa Tanyar, a.g.e., s. 520.