TBB Dergisi 110. Sayı

Barışçıl Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Yapma Hakkı ve Devletin Yükümlülükleri

290

Barışçıl bir gösteri ile ilgili olarak kamu makamlarından beklenen,

toplantı ve gösteri yürüyüşlerine katılan şahıslara ve savundukları

görüşlere saygı duymak ve bu haklarını kullanma konusunda onla-

ra engeller çıkarmaktan çok, bu haklarını yerine getirebilmeleri için

gerekli tedbirleri almak olmalıdır

. Dolayısıyla demokratik taleplerini

öne sürmek için barışçıl gösteri yapan göstericilerin bu haklarını ye-

rine getirmeleri için devletin pozitif yükümlülükleri bulunmaktadır.

B) Devletin barışçıl toplantı ve gösteri yürüyüşlerin

yapılabilmesi için gerekli tedbirleri alma pozitif yükümlülüğü

Bir toplantı ve gösteri yürüyüşünün sağlıklı bir şekilde yapılması

konusunda devletin pozitif yükümlülüğü vardır. Başka bir deyişle, bir

gösterinin devlet yetkilileri dışında başka gruplar veya şahıslar tara-

fından engellenmesi ve bu gösteriye müdahale edilmesi durumunda

devlet yetkililerinin, toplanma özgürlüğünü korumak için gerekli ted-

birleri almaları gerekmektedir

AİHM’e göre devletin pozitif yükümlülüğü, kamu makamlarına

altlarından kalkamayacakları bir yük yüklememektedir ve sınırsız bir

şekilde devletten gerekli tüm tedbirleri almasını zorunlu kılmamak-

tadır. Devletin pozitif yükümlülüğünü yerine getirip getirmediğini

belirlemek için, hakkın kullanılması için kamu makamları tarafından

gerekli olan araçlara bakılmaktadır; alınan tedbirlerin sonucu herhan-

gi önem arzetmemektedir. Devlet makamları kendi güçleri oranında

tüm tedbirleri almışlarsa ve buna rağmen göstericiler gösteri yapma

haklarını kullanamamışlarsa, devletin pozitif yükümlülüğü yerine ge-

tirdiği sonucuna varılmaktadır. Ayrıca AİHM’e göre, Sözleşme’nin 11.

maddesi anlamındaki pozitif yükümlülük ile ilgili olarak devletin tak-

dir yetkisini geniştir

Toplanma ve gösteri yapma özgürlüğü ile ilgili olarak devletin po-

zitif yükümlülüğü, özellikle iki karşıt görüşlü grubun toplanması ve

gösteri yapması durumunda ortaya çıkmaktadır. Mahkeme ilk defa,

kürtaja karşı gösteri yapmanın söz konusu olduğu

Plattform “Arzte

AİHM, Djavit An/Türkiye, a.g.k.

AİHM, Plattform “Arzte Für das Leben”/Avusturya n° 10126/82, 21 Haziran

1988 tarihli karar ve Ollinger-Avusturya, a.g.k.

AİHM, Sindicatul “Pastorul Cel Bun”/Romanya, n° 10126/82, 9 Temmuz 2013

tarihli karar, §§ 131-133.