93 / 441
Borçlar Kanununa Göre Ön Ödemeli Taksitle Satış Sözleşmesi
92
- Kararlaştırılan satış bedelinin en az onda birini oluşturan ödemenin
vadesi gelmiş ve alıcının söz konusu bu ödemede temerrüde düşmüş olması
gerekmektedir.
Söz konusu şart, ödemelere ilişkindir ve her bir sözleşme bakımın-
dan satış bedeli göz önünde bulundurularak ayrı ayrı hesaplanmalıdır.
- Alıcı, birbirini izleyen iki ön ödeme veya toplam alacağın en az dörtte
birini oluşturan bir tek ön ödeme ya da sonuncu ön ödemede temerrüde düş-
müş olmalıdır.
Bu şartta, muacceliyet kaydına ilişkin hükümde (BK. m. 259/II)
olduğu gibi, söz konusu üç duruma alternatifli bir şekilde yer veril-
mektedir. Bu üç durumdan herhangi birinin olayda gerçekleşmesi ye-
terlidir.
-
Ayrıca, satıcı, alıcıya bir aylık ek ödeme süresi tanımak zorundadır.
Buna göre, satıcının, söz konusu şartlara ilâve olarak, alıcıya bir
aylık ödeme süresi tanıması ve bu sürenin ödeme yapılmaksızın geç-
mesi gerekmektedir.
Taksitle satış sözleşmesinden
104
farklı olarak, ön ödemeli taksitle
satış sözleşmesinde dönme hakkının kullanılabilmesi için bu hakkın
açık bir biçimde saklı tutulmuş olması gerekli değildir. Dolayısıyla, ön
ödemeli taksitle satış sözleşmesinde kanundan doğan bu hakkın örtü-
lü olarak saklı tutulması hâlinde dahi satıcı tarafından ileri sürülebil-
mesi mümkündür.
bb) Sonuçları
Satıcının sözleşmeden dönme hakkını kullanması, sözleşmeyi geç-
mişe etkili olarak sonlandırır
105
. Böylece her iki taraf bakımından bazı
talep hakları doğar. Dönme hakkının kullanılmasının sonuçları, Borç-
lar Kanununun 271 inci maddesinin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkra-
larında düzenlenmektedir.
Borçlar Kanununun 271 inci maddesinin ikinci fıkrasının ilk cüm-
lesine göre,
“satıcı, ödeme süresi bir yıl veya daha az olan sözle
şmeden dö-
104
Taksitle satışta, satıcının sözleşmeden dönebilmesi, ancak bu hakkı açık biçimde
saklı tutmuş olmasına bağlıdır (BK. m. 259/II).
105
Ozanoğlu, 242.