178 / 533
TBB Dergisi 2014 (111)
Ersin ŞARE
177
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması için öncelikle iki ön şar-
tın gerçekleşmesi aranacaktır. Bunlardan ilki, suç, uzlaşma hükümle-
rine tabi ise uzlaşmanın sağlanamamış olması gerekir. Çünkü uzlaş-
manın gerçekleşmesi halinde, mahkumiyet hükmü kurulamayacak,
CMK’nın 254/2. maddesi uyarınca kamu davasının düşürülmesine
karar verilecektir. Bu nedenle, uzlaştırma kurumu, hükmün açıklan-
masının geri bırakılmasına göre daha öncelikli bir konudur. Tarafların
isteklerine rağmen kanunda gösterilen usul işlemleri gereğince uzlaş-
tırma işlemleri yapılmadan, hükmün açıklanmasının geri bırakılması
kanuna aykırı olacaktır.
34
Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilebilmesi
için sağlanması gereken diğer bir ön şart; sanığın suçunun sabit ol-
ması ve sanık hakkında mahkumiyet kararı verilmesidir. Bu durumda
mahkumiyet hükmü dışında 223. maddede sayılan diğer hüküm tür-
lerinin söz konusu olması durumunda hükmün açıklanmasının geri
bırakılması kararı verilemeyecektir. Yani CMK 223 üncü maddesinde
sayılan beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, davanın reddi, durma
ve davanın düşmesi kararlarından birine hükmedilmesi halinde hük-
mün açıklanmasının geri bırakılması müessesi uygulanamayacaktır.
35
tekrar düzenlenmiştir. 5395 sayılı ÇKK’nun 23 üncü maddesi de 5560 sayılı kanun-
la değiştirilerek, koşullar yönünden CMK 231. maddesine atıf yapılmış, ancak de-
netim süresinin çocuklar yönünden üç yıl olacağı belirtilerek ayrık bir hüküm ge-
tirilmiştir. 5560 sayılı değişiklik ile beraber sadece çocuklar bakımında uygulama
olanağı bulunan hükmün açıklanmasının geri bırakılması, yetişkinler açısından da
uygulanabilir bir kurum haline getirilmiştir. Daha sonra 231 inci maddenin 5. ve
14. fıkralarındaki hükümler, 23.01.2008 tarihli 5278 sayılı Yasa’nın 562 nci maddesi
ile değişikliğe uğramış, hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının kararının veri-
lebilmesi için hükmolunacak cezanın sınırı 1 yıldan 2 yıla çıkarılmış, bu kurumun
uygulanabilmesi için işlenen suçun şikayete bağlı olması koşulu kaldırılmıştır. Bu
değişiklikle beraber hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumunun uygu-
lama alanı daha kapsamlı hale getirilmiştir. Buna göre, yargılama sonunda hük-
molunan cezanın, iki yıl veya daha az süreli hapis veya adli para cezası olması ve
soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olsun ya da olmasın Anayasanın
174. maddesinde koruma altına alınan inkılap kanunları ve diğer istisnai durumla-
rı haricinde tüm suçlar için bu kurum uygulanabilir hale gelmiştir.
34
Artuç s. 116, 2. CD 04.02.2010, 32705 E 2792 K, ‘Mahekemece sanığa uzlaşma öne-
risinde bulunulduğu ve sanığın uzlaşma önerisini kabul ettiğini beyan ettiği, katı-
lanının uzlaşmak isteyip istemediğinin sorulmadığı anlaşılmakla, sanığın üzerine
atılı sövme suçu nedeniyle uzlaşma işlemlerinin hüküm tarihinde yürürlükte bu-
lunan 5271 sayılı CMK’nın 253 ve 254 madde ve fıkralarında öngörülen yöntemin
izlenmesi suretiyle, yerine getirilmesi zorunluluğu karşısında, anılan yasa mad-
delerine uygun biçimde uzlaştırma işlemlerine girişilmeden eksik soruşturmaya
dayalı olarak yazılı şekilde hüküm kurulması’ aktaran Parlar s. 343
35
Artuç s. 116